سرانجام، عضدى در زندان كرمان در سال756 يا 757، درگذشت واز اشعار مليح او، اين دو بيت است كه مى نگاريم:

خُذِ العَفْوَ وَاْمُر بِعُرْف كَما *** أُمِرْتَ وَاَعْرِضْ عَنِ الجاهِلِينَ[1]

«از بديها در گذر، وبه كارهاى نيك فرمان ده واز بى خردان روى بر گردان».

وَلِنْ فِى الكلام لِكُلِّ الأنامِ *** فَمُسْتَحسَنٌ مِنْ ذَوِى الجَاهِ لِينٌ

«با نرمى با مردم سخن گوى كه نرمى در سخن، از بزرگان، پسنديده است».

2 ـ آزادى محدود در عقيده و انديشه

عضدى از پيشوايان بزرگ اشاعره است و كتاب «مواقف» را براى استوار سازى مكتب اشعرى نگاشته است، ولى احيانا با اصول اشعرى مخالفت ورزيده و يا دلائل اين مكتب را نارسا تلقى مى كند، اينك براى هر دو مورد، يك نمونه ذكر ميكنيم:

1 ـ اشاعره، تكليف بر كار بيرون از قدرت بنده را جايز مى دانند. آنان در باره اين اصل، بيش از حد، «مانور» مى دهند و خدا را به صورت يك فرمانرواى ستمگر كه مى تواند از افراد، بيش از توانشان كار بطلبد، توصيف مى كنند. شكى نيست كه چنين توصيفى از خدا،بر خلاف داورى خرد، و حكم فطرت است. وقتى عضدى، با هوشيارى كامل در مى يابد كه چنين توصيفى شايسته مقام ربوبى نيست، فورا به تقسيم «مالا يطاق» بر مى خيزد و مى گويد كه «خارج از توان»، بر دو قسم تقسيم مى شود: درجه بالا، و درجه متوسط، سپس اضافه مى كند، درجه نخست (خارج از قدرت و توان عقلى انسان)، قابل تكليف نيست، و آنچه قابل تكليف است،