او در كتاب«الذيل»، ياد كرده، وى در سال479 يا467هـ، ديده به جهان گشود ودر اواخر شعبان 548هـ، چشم از جهان فرو بست.» [1]

ذهبى مى گويد: «شهرستانى، استاد اهل كلام وحكمت وداراى تأليفات فراوان بود واز سمعانى نقل شده كه: او در باطن، به قرامطه ميل داشت وبه سوى آنان دعوت مى كرد وانديشه هاى واهى آنان را تاييد مى نمود، از مولف«التحبير» نقل شده است كه شهرستانى پيشواى اصولى، عارف به ادب وآگاه از علوم غريبه بود، ابن ارسلان در تاريخ خوارزم مى گويد: شهرستانى دانشمندى هوشيار وعفيف بود واگر او به الحاد(مقصود علم كلام وفلسفه است) متمايل نبود ودر اعتقاد، اشتباهاتى نداشت، پيشواى بزرگى بود، انسان از آن تعجب مى كند كه چگونه چنين فردى به سوى مطلبى كشيده شده كه در شرع اساسى ندارد، اين تنها بدان خاطر است كه وى از علم شرع(مقصود احاديث است) اعراض كرده وبه تاريكى هاى فلسفه اشتغال جسته است...[2].»

دفاع از حق

با اينكه كتابهاى شهرستانى، خالى از اشتباه ولغزش نيست، ولى سخنان ذهبى درباره او حقيقت ندارد، زيرا ذهبى، مردى حنبلى است كه اشتغال به علوم فكرى وعقلى را الحاد وانحراف مى داند، وعنايت به نقل احاديث مربوط به تجسيم وجهت، از نظر او عين شريعت است، او هر كجا كه به ترجمه اهل فكر واستدلال برسد، سم خود را مى ريزد، ولى در ترجمه حنبلى هاى مجَسِّم، عنان قلم را رها