نيست، بلكه مجموع جهان خلقت از مجردات وماديات، همگى كلام خدا است، زيرا كارِ كلام اين است كه از ضمير انسان خبر مى دهد وبه وسيله آن، آنچه در درون مى انديشد، ابراز مى نمايد.

اگر ملاك كلام همين است، مجموع جهان آفرينش، كلام خداست، زيرا هر جزئى از اجزاء آفرينش، از كمال وجمال خالق آن وقدرت وعلم بى پايان او، گزارش مى دهد، وبا زبان تكوينى از عظمت خالق سخن مى گويد.

همـه عالـم صـداى نغمه اوســت *** كه شنيده است يك چنين صداى دراز

شبسترى مى گويد:

به نزد آنكه جانش در تجلّى است *** همه عالم كتاب حق تعالى است

عرض اعراب وجوهر چون حروفند *** مراتب همچو آيات ووقوقند

از آن هر عالمى چون سوره اى خاص *** يكى زان فاتحه وان ديگر اخلاص

در آيات قرآنى، عالم آفرينش، كلمات پروردگار خوانده شده است، چنان كه مى فرمايد:

((قُلْ لَوْ كَانَ البَحْرُ مِدَاداً لِكَلِمَاتِ رَبِّى لَنَفِدَ البَحْرُ قَبْلَ اَنْ تَنْفَدَ كَلِمَاتُ رَبِّى وَلَوْ جِئْنَا بِمِثْلِهِ مَدَداً))(كهف/آيه109).

بگو:اگر براى نوشتن كلمات پروردگار من، دريا مركب شود، پيش از آنكه كلمات پروردگار من به پايان برسد، دريا پايان مى پذيرد،هر چند دو برابر آن را بر آن بيفزاييم[1].

گواه اين مطلب كه جهان آفرينش كلمات خداست، اين است كه خود