قدرت، مقارن با انجام فعل است

از بحث هايى كه شيخ اشعرى در زمينه قدرت مطرح كرده و بعداً پيشوايان اشاعره از او پيروى كرده اند، سه مسأله ياد شده در زير است:

1 ـ استطاعت و قدرت، غير خود فاعل است.

2 ـ استطاعت و قدرت، مقارن با فعل در انسان پديد مى آيد نه پيش از آن.

3 ـ قدرت، تنها به يكى از دو طرف (فعل و ترك) صلاحيت تعلق دارد، نه به هر دو.

اين بحثهاى سه گانه را شيخ اشعرى مطرح كرده است و موضوع نخست، در رديف بديهيات و دومى كاملا بى پايه و سومى قابل بررسى است.

مطلب مهم در اينجا اين است كه روشن شود انگيزه او از طرح اين بحثها چه بود؟ اين مسائل، هرگز با عقائد اسلامى در تماس نبوده و نفى و اثبات هيچ يك از آنها با مبانى اسلامى تضادى ندارد، اينها يك رشته انديشه هاى علمى يا فلسفى است كه نسبت آنها به عقائد اسلامى يكسان است.

آرى، اشعرى مى گويد: قدرت خدا از آنجا كه از صفات ذات اوست، قبل از فعل اوست، نه همراه با فعل او، از اين جهت، خدا را از مسأله دوم استثنا كرده ومعتقد شده است كه استطاعت خدا پيش از اِعمال آنست نه همراه با فعل. ما