ابوالحسن اشعرى،(260ـ324)

پايه گذار مكتب

در اواخر قرن نخست واوائل قرن دوم هجرى اسلامى، اكثريت علماى اسلام به دو فرقه تقسيم شدند:

گروهى به نام «اهل حديث» وگروهى ديگر به نام «اهل اعتزال».

گروه نخست، عقائد ومايه هاى اعتقادى را از ظواهر آيات واحاديث اسلامى گرفته، بدون آنكه در مفاهيم آيات، يا در اسناد روايات، بحث ودقت كنند، واكثريت اهل بحث ونظر را همين گروه تشكيل مى دادند، وبه خاطر همين سهل انگارى بود كه در ميان آنان مشبهه ومجسمه فزون از حد پيدا شد،( آنان كه براى خدا صفات جسمانى، مانند جهت وحركت، ثابت كرده وبراى او اعضائى مانند اعضاء انسان قائل شدند) وغالب اين انديشه هاى نادرست، از طريق احبار يهود و راهبهاى مسيحى، به وسيله مسلمان نمايان، به جامعه اسلامى راه يافته بود، در حالى كه فرقه دوم، «عقل گرا» بودند وبيش از حد به عقل بهاء مى دادند، آنچنان كه آن را پيراسته از خطاء وآسيب مى پنداشتند، وحتى قسمتى از آيات وروايات را كه برخلاف انديشههاى آنان گواهى مى داد به گونه اى تأويل مى كردند، جنگ وستيز