بنابر تفسير نخست، مقصود، مرز نشينانى است كه در پرتو تأليف قلوب، از تجاوز دشمن جلوگيرى ميكنند، و يا از عداوت خود ميكاهند. و بنابر تفسير دوم، مقصود، مسلمانان ضعيف و ناتوانى است كه به نسيمى از جاى، كنده ميشوند و بايد از طريق تطميع و ترغيب، آنان را ثابت و استوار نگاه داشت. بيشتر مفسران قول دوم را پذيرفتهاند.

اگر نظريه دوم را در تفسير اين آيه بر گزينيم، طبعاً نميتوان اين افراد را عادل و پاكدل و دور از گناه و خلاف پنداشت. و اين گروه، بر اثر رؤيت رسول خدا از صحابه او شمرده ميشوند.

10ـ فراريان از ميدان نبرد

فرار از ميدان جهاد و پشت كردن به دشمن، از گناهان كبيره است كه قرآن براى آن، وعده عذاب داده است.

((يا اَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اِذا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا زَحْفاً فَلا تُوَلُّوهُمُ الاَْدْبارَ وَ مَنْ يُوَلِّهِمْ يَوْمَئِذ دُبُرَهُ مُتَحَرِّفاً لِقِتال اَوْ مُتَحَيَّزاً اِلى فِئَة فَقَدْ باءَ بِغَضَب مِنَ اللّهِ وَ مَأْواهُ جَهَنَّمُ وَ بِئْسَ الْمَصِيرُ))(سوره انفال/15 ـ 16).

«اى افراد با ايمان، اگر در ميدان نبرد، با دشمن روبرو شديد، به آنان پشت نكنيد. و هر كس در آن روز، به دشمن پشت كند، مورد خشم خدا قرار گرفته و جايگاه او دوزخ است و چه سر انجام بدى است; مگر اينكه پشت كردن به دشمن، به خاطر تغيير موضع در ميدان نبرد يا پناه بردن به گروهى از مسلمانان باشد».

اين آيه و آيات همگون، آنگاه نازل شدند كه قسمتى از ياران خدا، در جنگ «احد»، از برابر دشمن فرار كردند. مشابه آن نيز در جنگ «حنين» تكرار شد. قرآن،