ه

هدايت تشريعى‌

از اقسام هدايت الهى و قسيم هدايت تكوينى است و مراد اين است كه خداوند از گذر وحى، بايدها و نبايدهاى زندگى فردى و اجتماعى را به انسان مى‌آموزد تا او با نيروى انتخاب پاى در راه سعادت بگذارد. هدايت تشريعى ويژه انسان است؛ برخلاف هدايت تكوينى كه همه آفريدگان را در بر مى‌گيرد. واسطه اين هدايت، پيامبر و امامان و صالحان‌اند؛ چنان كه قرآن درباره پيامبر اسلام 6 مى‌فرمايد: «هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى‌ وَ دِينِ الْحَقِّ» (توبه/ 33). هدايت تشريعى همزاد انسان است و تا ابد ادامه دارد و اصول آن در همه اديان آسمانى مشترك است؛ مانند توحيد، معاد و نبوّت (شورى/ 3).

نيازمندى انسان به هدايت تشريعى: هر چند انسان از هدايت تكوينى بهره‌مند است، تنها از اين گذر نمى‌تواند به كمال آرمانى خويش دست يابد و به دلايل زير نيازمند هدايت تشريعى است: الف. انسان، با هدايت تكوينى و فطرت خويش تنها به فهم كلّيّاتى از حقايق جهان توفيق مى‌يابد و به جزئيّات و تفصيل آنها راه ندارد. در موضوع خداشناسى، تنها به وجود خداوند پى مى‌برد؛ امّا توان راهيابى به صفات و اسماى خداوند را ندارد. در موضوع معادشناسى نيز چه بسا به ضرورت معاد ايمان آوَرَد؛ ولى نمى‌تواند با هدايت تكوينى به چگونگى آن و نحوه حضور خود در جهان آخرت و مسائل بى‌شمار ديگر آگاهى يابد. همچنين است موضوعات و مباحث ديگر اعتقادى، اخلاقى و عملى.

امّا تنها راه يافتن به كلّيّات، نيازهاى انسان را بر نمى‌آورد. او به جزئيّات و بايدها و نبايدهاى تفصيلى محتاج است كه تنها در سايه هدايت تشريعى فراهم مى‌شود.

ب. انسان موجودى اجتماعى است و