«ما جن و انس را نيافريديم مگر براى عبادت.» (الذّاريات/ 56) جنّيان نيز همچون آدميان، برخى مؤمن‌اند و برخى كافر (جن/ 11). نيز از قرآن برمى‌آيد كه گروهى از آنان به پيامبر 6 ايمان آورده، مسلمان شدند (جن/ 14؛ تفسير برهان، 4/ 177 و 178). قرآن به صراحت مى‌فرمايد كه جنيّان كافر، به دوزخ خواهند رفت (هود/ 119). از جمله جنّيان سركش، ابليس است كه فرزند و قبيله دارد و با فرزندان آدم دشمن است و در پى گمراهى آنان است (كهف، 50)؛ امّا شياطين جنّى نمى‌توانند در جهان خلقت دست برند.

آنان همچون ديگر موجودات، طبيعى‌اند و نمى‌توانند انسان را به گناه وادارند مگر او خود بخواهد. (دام‌هاى شيطان) جنّيان شعور و اراده دارند و مى‌توانند به كارهاى خارق العاده دست زنند (سبأ، 12 و 13؛ نمل، 39؛ جن در قرآن‌، 24). آنها نيز زندگى و مرگ و قيامت دارند (احقاف/ 18) و مانند انسان ازدواج مى‌كنند و مى‌زايند و تكاثر مى‌كنند (اعراف/ 38؛ فصلّت/ 25؛ الميزان‌، 15312) و غذا مى‌خورند (وسائل الشيعه‌، 1/ 357). اينكه آيا جن برتر است يا انسان، از قرآن برمى‌آيد كه انسان برتر است؛ زيرا خداوند به ابليس- كه از جنّيان بود- فرمان داد به آدم (ع) سجده كند (تفسير نمونه، 25/ 155). در روايات آمده است كه برخى جنّيان به محضر امامان معصوم (ع) تشرّف يافته‌اند (تفسير نور الثقلين‌، 5/ 433).

***

جهان‌بينى: جهان‌شناسى‌

نظريّه‌ها، ديدگاه‌ها و پندارهاى انسان درباره جهان هستى را «جهان‌بينى» گويند.

جهان‌بينى‌ها در پى آن‌اند تا به پرسش‌هاى بنيادى انسان درباره جهان پاسخ گويند؛ مثلًا اينكه انسان از كجا آمده، به كجا مى‌رود، هدف زندگى او چيست، از كدام قوانين بايد پيروى كند و آيا آزاد است يا مجبور. جهان‌بينى، ديدگاهى كلّى و فلسفى درباره سه چيز است: اوّل، شناخت هستى؛ دوم، شناخت انسان؛ سوم شناخت جايگاه انسان در هستى و چگونگى تطبيق زندگى او با اصول حاكم بر جهان (جهان‌بينى اسلامى، 9). پايه و مايه ايدئولوژى‌ها، جهان‌بينى‌ها هستند.

ايدئولوژى، حكمت عملى است و