بُرَيْمى‌، واحه‌اي‌در جنوب‌شرقى‌شبه‌جزيرة عربستان‌، در مرز مشترك‌ابوظبى‌و عُمان‌و نيز شهري‌مهم‌در اين‌سرزمين‌. اين‌واحه‌حدود 4 كم وسعت‌دارد كه‌ ميان‌ عمان‌ و ابوظبى‌ تقسيم‌ شده‌ است‌. بخشى‌ كه‌ به‌ ابوظبى‌ تعلق‌ دارد، امروزه‌ العين‌ ناميده‌ مى‌شود و يكى‌ از مهم‌ترين‌ مناطق‌ امارات‌ متحدة عربى‌ است‌ كه‌ نخستين‌ دانشگاه‌ امارات‌ نيز در آن‌ ساخته‌ شده‌ است‌ زحلان‌، .121 جمعيت‌ اين‌ شهر پس‌ از استقلال‌ امارات‌ متحدة عربى‌ رشد چشمگيري‌ داشته‌، چنانكه‌ در 374ش‌/995م‌ بالغ‌ بر 26 هزار نفر بوده‌ كه‌ در 381ش‌/002م‌ به‌ 00 ،94نفر رسيده‌ است‌ «فرهنگ‌...»، .npn.
تا پيش‌ از سده‌هاي‌ 3 و 4ق‌/9 و 0م‌ اين‌ ناحيه‌ توآم‌ خوانده‌ مى‌شد و پس‌ از آن‌، نام‌ بريمى‌ به‌ خود گرفت‌ ريسو، .187 در دورة پيش‌ از اسلام‌، توآم‌ ناحيه‌اي‌ شناخته‌ شده‌ بود و به‌ سبب‌ شرايط مناسب‌ محيطى‌ مورد توجه‌ قبايل‌ ازدي‌ واقع‌ شد؛ چنانكه‌ براي‌ اقامت‌، از يمن‌ به‌ آن‌ نواحى‌ مهاجرت‌ مى‌كردند هرد بى‌، .47 توآم‌ بر سر راه‌ حجاز به‌ عمان‌ قرار داشته‌، و در ق‌/29م‌ عمرو بن‌ عاص‌، فرستادة پيامبرص‌، براي‌ دعوت‌ حاكم‌ ايرانى‌ باطنه‌ به‌ اسلام‌، از اين‌ ناحيه‌ عبور كرده‌ است‌ فيليپس‌، .163
جغرافى‌نويسان‌ مسلمان‌ در آثار خود از ناحيه‌ به‌ نام‌ توآم‌ در شبه‌ جزيرة عربستان‌ نام‌ برده‌اند نك: ياقوت‌، المشترك‌، 4. يكى‌ از آنها واقع‌ در قسمت‌ ساحلى‌ عمان‌، همان‌ بريمى‌ امروزي‌ است‌ و ديگري‌ در بحرين‌ قرار داشته‌ كه‌ مرواريدهاي‌ آن‌ معروف‌ بوده‌ است‌ و معمولاً اين‌ دو با يكديگر خلط مى‌شده‌اند نك: همو، بلدان‌، /87.
اطلاعات‌ تاريخى‌ دربارة واحة بريمى‌ بسيار اندك‌ است‌. در 034ق‌/625م‌ اين‌ واحه‌ در قلمرو سلطان‌نشين‌ عمان‌ بود و والى‌ آنجا از جانب‌ ناصر بن‌ مرشد، سلطان‌ وقت‌ عمان‌، منصوب‌ شده‌ بود نك: فيليپس‌، همانجا. در اوايل‌ سدة 2ق‌/8م‌ گروههايى‌ از قبيلة نعيم‌ از يمن‌ و حاشيه‌هاي‌ جنوبى‌ ربع‌الخالى‌ به‌ بريمى‌ مهاجرت‌ كردند. در 215ق‌/800م‌ حاكمان‌ سعودي‌ با سپاهى‌ 00 نفري‌ از نجديان‌، به‌ فرماندهى‌ فردي‌ نوبه‌اي‌ تبار به‌ نام‌ حارق‌، بريمى‌ را به‌ تصرف‌ درآوردند. ايشان‌ پس‌ از تصرف‌ اين‌ ناحيه‌، دژي‌ در آنجا ساختند كه‌ خرابه‌هاي‌ آن‌ تا به‌ امروز باقى‌ است‌. اين‌ دژ پايگاهى‌ براي‌ تاخت‌ و تاز بيشتر وهابيان‌ به‌ نواحى‌ داخلى‌ عمان‌ شد هرد بى‌، 8 -7 º فيليپس‌، .163-165 در 286ق‌/869م‌ سلطان‌ مسقط به‌ كمك‌ قبيلة نعيم‌، پايگاه‌ وهابيان‌ مستقر در بريمى‌ را به‌ تصرف‌ درآورد و بار ديگر حاكميت‌ خود را با انتصاب‌ والى‌ در اين‌ منطقه‌ تثبيت‌ كرد هرد بى‌، .60
در اواسط سدة 4ق‌/0م‌ سعوديها درصدد برآمدند تا طوايف‌ ساكن‌ بريمى‌ را از تابعيت‌ سلطان‌ عمان‌ و حاكم‌ ابوظبى‌ خارج‌ كنند. ايشان‌ با وعده‌ و وعيدهايى‌ آنها را به‌ پذيرفتن‌ تابعيت‌ خود تشويق‌ مى‌كردند فيليپس‌، .170 سرانجام‌، سعوديها با استقرار نيروهاي‌ نظامى‌ خود در حماسه‌ - يكى‌ از منطقه‌هاي‌ مهم‌ واحة بريمى‌ - سعى‌ در تصرف‌ آن‌ داشتند. سلطان‌ عمان‌ و امير ابوظبى‌ كه‌ تا 331ش‌/952م‌ بر سر حاكميت‌ خود بر بريمى‌ مناقشه‌ داشتند، برضد سعوديها با يكديگر متحد شدند و محل‌ استقرار نيروهاي‌ آنان‌ را به‌ محاصرة خود درآوردند همو، .171 دولت‌ انگلستان‌، سلطان‌ عمان‌ و امير ابوظبى‌ را از توسل‌ به‌ زور بر حذر داشت‌ و پيشنهاد طرح‌ دعوي‌ در دادگاه‌ بين‌المللى‌ را عنوان‌ كرد گراتس‌، .17 عمان‌ و ابوظبى‌، انگلستان‌ را به‌ نمايندگى‌ از سوي‌ خود به‌ دادگاه‌ بين‌المللى‌ كه‌ در تيرماه‌ 333/ژوئية 954، براي‌ حل‌ اختلافات‌ ارضى‌ تشكيل‌ شده‌ بود، معرفى‌ كردند؛ اما اين‌ دادگاه‌ در سپتامبر 955 نافرجام‌ ماند و سرانجام‌، بدون‌ در نظر گرفتن‌ ادعاي‌ سعوديها، واحة بريمى‌ ميان‌ دو كشور عمان‌ و ابوظبى‌ تقسيم‌ شد و روستا از روستاهاي‌ آن‌ به‌ عمان‌ و روستاي‌ ديگر به‌ ابوظبى‌ واگذار گرديد هاولى‌، 91 -90 º آنتونى‌، .147-148
مآخذ: ياقوت‌، بلدان‌؛ همو، المشترك‌، به‌كوشش‌ووستنفلد، گوتينگن‌، 846م‌؛ نيز:
, J. D., Arab States of the Lower Gulf: People, Politics, Petroleum, Washington, 1975; EI 2 ; Graz, L., The Omanis Sentinels of the Gulf, London, 1982; Hawley, D., The Trucial States, London, 1970; Heard - Bey, F., From Trucial States to United Arab Emirates, London, 1984; Phillips, W., Oman, Beirut, 1971; Risso, P., Oman & Muscat an Early Modern History, London, 1986; X The World Gazetteer n , www.world-gazetteer.com/fr/fr-ae.htm; Zahlan, R. S., The Making of the Modern Gulf States..., London etc., 1989.
شهرزاد نجفى‌