تعارض در سبق: چنانچه دو نفر هم زمان بر يك مكان عمومى به قصد
استفاده از آن وارد شوند، در صورت امكانِ استفاده هم زمان، هر دو به صورت مشترك از
آن استفاده مىكنند و در صورت عدم امكان، با قرعه يكى از آن دو تعيين مىگردد. [1]
موارد تطبيق:
1). مساجد: كسى كه براى عبادت؛ اعم از گزاردن نماز، تلاوت
قرآن، خواندن دعا، اعتكاف، فراگيرى دانش و هر عمل ديگرى كه انجام دادن آن در مسجد
متعارف و جايز است، به مكانى از مسجد پيشى گيرد، در استفاده از آن مكان حق اولويت
دارد و كسى نمىتواند مزاحم او شود. [2] زوال اين حق با ترك مكان و اعراض از آن
صورت مىگيرد. البته در صورتى كه به قصد بازگشت، مكان را ترك كند، چنانچه چيزى از
خود، از قبيل سجاده باقى گذاشته باشد، حقش از بين نمىرود. در غير اين صورت، به
قول مشهور، حقش زايل مىشود؛ خواه ترك آن محل از روى ضرورت باشد يا نه. [3]
برخى گفتهاند: اگر ترك محل از روى ضرورتى چون تجديد طهارت يا
برآوردن حاجت كسى يا اجابت دعوت كنندهاى و يا خون ريزى بينى باشد، حقش محفوظ است،
هرچند اثرى از خود بر جاى نگذاشته باشد. [4]
2. راههاى عمومى: استفاده از راههاى عمومى براى عبور و مرور و
غير آن، همچون نشستن براى رفع خستگى، گذاشتن بار و مانند آن جايز است؛ مگر استفادهاى
كه براى رهگذران زيان آور و يا مانع آمد و شد آنان باشد. [5]
كسى كه براى استراحت و غير آن از انتفاعات جايز در بخشى از
راه نشسته تا زمانى كه آنجا را ترك نكرده، ديگرى حق ندارد مزاحم او شود. با ترك
محل، حقش ساقط مىشود و تصرف ديگرى در آن محل جايز است، مگر آنكه اولى براى غرضى
در آنجا نشسته و قبل از استيفاى آن به جهتى و به قصد بازگشت در همان روز، آنجا را
ترك كرده باشد كه با وجود اثاثى از او در آن مكان، حقش محفوظ است و بدون آن زايل
مىگردد. از برخى،