صوفيه

صوفيه: پيروان مسلك تصوّف.

صوفيه كه از آنان به «اهل طريقت» ياد مى‌كنند، گروهى‌اند كه از اواخر قرن دوم هجرى در جامعه اسلامى پديد آمدند. در چرايى ناميدن اين گروه به صوفيه، وجوهى مختلف ـ تا بيست وجه ـ ذكر كرده‌اند. مشهورترين نظريه اين است كه صوفيه از «صوف» به معناى پشم گرفته شده است و صوفى؛ يعنى پشمينه پوش، و چون صوفيانِ نخستين، لباس پشمينه خشن مى‌پوشيدند، بدين نام معروف شدند.[1]

طرز تفكر، پوشيدن لباس، خوراك، عبادت و رياضت ويژه از مشخصه‌هاى اين گروه است. يكى از مهم‌ترين و ريشه دارترين عقايد صوفيان، عقيده وحدت وجود است كه بيشتر پيروان اين مسلك بدان معتقداند و تنها اندكى مخالف آن بوده‌اند.[2]

مراد از وحدت وجود، يكى بودن وجود در عالم هستى است كه عبارت است از وجود حق تعالى و ساير موجودات نمودى از وجود اويند، مانند دريا و امواج. امواج نمودى از دريايند و وجودى مستقل ندارند و در حقيقت چيزى جز دريا وجود ندارد.

از لوازم اين اعتقاد، نفى عالم خلق، نفى بهشت و دوزخ و بيهوده بودن دعوت پيامبران است. البتّه صوفيه اعتقادات باطل ديگرى نيز دارند؛ چنان كه فرقه‌هاى مختلفى مى‌باشند و هر فرقه عقايد باطل خاص خود را دارد، از قبيل اعتقاد به برداشته شدن تكليف و اباحه ترك واجب و ارتكاب حرام و اباحه استفاده از آلات لهو، رقص و غنا در مجالس خود.[3]

فقها از دير زمان با اين گروه به مخالفت برخاسته و كتابهاى متعددى در ردّ آنان نگاشته‌اند. از قبيل كتاب «حديقة الشيعة» اثر مقدس اردبيلى و «الاثنى عشرية فى الرد على الصوفية» تأليف شيخ حرّ عاملى و «النفحات الملكوتية» نگاشته شيخ يوسف بحرانى. چنان كه روايات متعددى در نكوهش اين گروه منحرف از امامان معصوم عليهم السّلام وارد شده است[4]