سال

سال: دوازده ماه.

سال شرعى كه احكام مرتبط با زمان بر اساس آن تنظيم شده، سال قمرى است كه دوازده ماه(--> ماه)است. بر اساس محاسبه نجومى، يك ماه قمرى ـ كه به فاصله زمانى قرار گرفتن دوباره خورشيد و ماه بر يك خط نصف النهار و يا مقارنه مجدد آن دو اطلاق مى‌گردد ـ 29 روز و دوازده ساعت و 44 دقيقه است. بنابر اين، سال قمرى 354 روز و هشت ساعت و 48 دقيقه خواهد بود؛ ليكن از آنجا كه مقدار زمان هر سال، هشت ساعت و 48 دقيقه، افزون‌تر از 354 روز است، به طور تقريب در هر سه سال قمرى يك سال كبيسه و به طور دقيق در هر سى سال، يازده سال كبيسه اتفاق مى‌افتد كه شمار آن 355 روز خواهد بود.(1)

سال شمسى عبارت است از مدت يك دوره حركت انتقالى زمين به دور خورشيد و معادل است با دوازده ماه شمسى و 365 روز و پنج ساعت و 48 دقيقه و 46 ثانيه. از عنوان ياد شده در بابهاى طهارت، صلات، زكات، خمس، حجر، وصيّت، نكاح و طلاق سخن گفته‌اند.

طهارت:بنابر قول مشهور، زن غير قرشى و غير نبطى با سپرى شدن پنجاه سال قمرى از عمرش يائسه مى‌شود. سن يائسگى در زن قرشى( -->قرشيه)و نبطى(--> نبطيه)اتمام شصت سال قمرى است(2)( -->يائسگى).

صلات:خواندن نماز ميّت بر ميّتى كه شش سال قمرى او تمام شده باشد واجب است.(3)

زكات:از شرايط تعلق زكات به انعام ثلاث (گاو، گوسفند و شتر) و نقدين (طلا و نقره) گذشت يك سال قمرى از مالكيت مالك نسبت به آنها است؛ بدين معنا كه با سپرى شدن يازده ماه ملكيت و ورود در ماه دوازدهم، زكات آنها واجب مى‌شود. بنابر اين، چنانچه در طول مدت يازده ماه يكى از شرايط وجوب زكات، همچون عقل و نصاب از بين برود، سال باطل و زكات منتفى مى‌شود(4)( -->زكات).

• (1)رسالة حول مسألة رؤية الهلال/ 19
• (2)جواهر الكلام 3/ 160 ـ 163
• (3)12/ 4 ـ 7
• (4)15/ 97 ـ 98