خمس:زمان پرداخت خمس سود كسب، سپرى شدن يك سال از آغاز به كسب و كسر هزينه‌هاى انجام گرفته در طول سال است؛ هر چند انسان مى‌تواند قبل از سپرى شدن سال نيز با احتساب و تخمين مئونه سال از پيش و كسر كردن آن، خمس باقى مانده درآمد را بدهد.(5)البته تعيين سال شمسى نيز به عنوان سال خمسى و محاسبه خمس بر اساس آن بدون اشكال است(6)( -->خمس).

حجر:سن بلوغ بنابر قول مشهور در دختر نه و در پسر، پانزده سال قمرى تمام است. بنابر اين، چنانچه قبل از آن ديگر نشانه‌هاى بلوغ، همچون احتلام(--> احتلام)و روييدن موى زهار، تحقق نيافته باشند، با رسيدن به سن ياد شده حكم به بلوغ فرد مى‌شود(7)( -->بلوغ).

وصيّت :بر عدم صحّت وصيّت كودك قبل از ده سالگى ادعاى اجماع شده است و پس از آن بنابر قول مشهور، وصيّت در راههاى خير، براى خويشاوندان و غير آنان جايز و نافذ است.(8)

نكاح:با جدا شدن زن و مرد از يكديگر و بروز اختلاف بر سر حضانت فرزند، بنابر قول مشهور ـ كه بر آن ادعاى اجماع نيز شده ـ در دو سال نخست زندگى كودك (دوران شير خوارگى) مادر در امر حضانت سزاوارتر از پدر است و پس از آن، در پسر، اولويت با پدر و در دختر تا هفت سالگى اولويت با مادر و پس از آن با پدر خواهد بود(9)(--> حضانت).

مدت كامل شيردادن دو سال است و شيردادن به كودك پس از دو سالگى موجب محرميّت نمى‌گردد(--> رضاع).

طلاق:زنى كه شوهرش مفقود شده، چنانچه كسى كه هزينه زندگى او را تأمين كند وجود نداشته باشد و به حاكم شرع رجوع كند، حاكم ضمن تعيين مهلت چهار ساله براى او، از حال شوهرش جست وجو مى‌كند و در صورت نيافتن او، زن را طلاق و پس از انقضاى عدّه وفات، به او اجازه ازدواج با مردى ديگر مى‌دهد(10)( -->مفقود الأثر).

(--> سن)

• (10)32/ 293 .
• (5)الحدائق الناضرة 12/ 353 ؛ جواهر الكلام 16/ 78 ـ 82
• (6)توضيح المسائل مراجع 2 / 15 ـ 16
• (7)جواهر الكلام 26 / 16 ـ 28
• (8)28 / 270 ـ 271
• (9)31 / 284 ـ 290