باران يا كاهش بارش از زمين چيزى نرويد، در نتيجه كم يابى و يا نايابى غلاّت و در نهايت قحطى و يا گرانى پيش آيد. از اين عنوان به مناسبت در بابهاى صلات، تجارت و حدود سخن گفته شده است.

منشأ خشكسالى:در روايات، شيوع و گسترش معصيت در ميان مردم، ناسپاسى در برابر نعمتهاى الـهى، ظلم و بيدادگرى، كم فروشى، خوددارى از اداى زكات، قضاوت و فتواى به ناحق و ترك امر به معروف و نهى از منكر، از اسباب بروز خشكسالى ذكر شده است.

وظايف مردم هنگام خشكسالى:التجا و پناه بردن به خدا و دعا براى رفع خشكسالى و آمدن باران مستحب است.(1)در قرآن كريم، توبه و استغفار از عوامل مؤثر در رفع خشكسالى و نزول باران ذكر شده است.(2)همچنين طلب باران از سوى افراد غير مبتلا به خشكسالى با دعا و مانند آن براى كسانى كه گرفتار قحطى و خشكسالى شده‌اند(3)و نيز خواندن نماز استسقا( --> نماز باران)هنگام خشكسالى مستحب است.(4)

سرقت هنگام خشكسالى:دزديدن مواد غذايى در زمان قحطى و خشكسالى در صورت اضطرار و نياز شديد، موجب ثبوت حدّ سرقت نمى‌گردد( --> سرقت). برخى تعميم حكم ياد شده به سرقت غير مواد غذايى را خالى از اشكال ندانسته‌اند.(5)

خشكى: حالت خشك، مقابل ترى/ مقابل دريا.

از آن به معناى اوّل در بابهاى طهارت، صلات، زكات، حج، و اطعمه و اشربه سخن گفته‌اند.

در اينكه خشك بودن زمين از شرايط پاك كنندگى آن است يا نه، اختلاف است.(1)

در پاك شدن كف پا و ته كفشِ نجس به وسيله زمين، تر بودن آنها شرط نيست؛ بلكه اگر خشك هم باشند، در صورت زوال عين نجاست، با راه رفتن روى زمين پاك مى‌شوند.(2)

• (1)جواهر الكلام 12/ 127 ـ 130
• (1)جواهر الكلام 6/ 309
• (2)130 ؛ هود/ 52
• (2)توضيح المسائل مراجع 1/ 116 م 186
• (3)جواهر الكلام 12/ 153
• (4)127 ـ 153
• (5)41/507 ـ 509 ؛ تحريرالوسيلة 2/486 .