عليهم السّلام براى ما بازگو شده و كاربرد آن الفاظ در معانى شرعى در عصر آنان حقيقى است. قرآن كريم نيز اغلب، اين الفاظ را با قرينه و شاهد به كار برده است؛ بنابر اين فايده مهمى بر اين بحث مترتّب نيست.(1)

برخى گفته‌اند: ثبوت حقيقت شرعى در الفاظ عبادات از قبيل صلات و صوم منوط به اين است كه ماهيّت اين گونه عبادات در اسلام ابداع شده باشد، در حالى كه نوع اين عبادات در ميان ملتها و اديان پيشين رايج و متداول بوده و براى اين نوع اعمال در هر زبانى، لغتى به كار مى‌رفته است، كه در زبان عرب از آنها با الفاظ صلات، صوم، و مانند آنها تعبير شده است؛ بنابر اين، استعمال اين الفاظ در عبادات خاص، اختصاص به دين اسلام ندارد؛ هرچند در كيفيّت، اجزا و شرايط آنها تصرف و تغيير حاصل شده است؛ بنابر اين، اين الفاظ در كلام شارع در همان معانى لغوى خود به كار رفته‌اند.(2)

( --> حقيقت)

حقيقت متشرّعه

حقيقت متشرّعه: استعمال لفظ در معنايى خاص بدون قرينه توسط مسلمانان( --> حقيقت شرعى).

حكايت

حكايت: بازگفتن گفتار ديگرى، نشان دادن از چيزى.

از آن در باب صلات و نيز به مناسبت در باب اجتهاد و تقليد سخن گفته‌اند.

حكايت اذان و اقامه:هنگام شنيدن اذان، اعم از اذان اعلام( --> اذان اعلام)و اذان نماز، حكايت فصلهاى آن مستحب است.(1)

چگونگى حكايت:حكايت با بازگفتن فصول اذان بلافاصله پس از اداى هرفصل از سوى مؤذن، تحقق مى‌يابد؛(2)ليكن مستحب است هنگام شنيدن شهادت به توحيد(اَشْهَدُ اَنْ لا اِلـهَ اِلاّ اللّه‌)و شهادت به نبوّت(اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّدَاً رَسُولُ اللّه‌)بگويد:«وَ اَنَا اَشْهَدُ اَنْ لا اِلـهَ اِلاّ اللّه‌ وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّدَاً رَسُولُ اللّه‌ اَكتَفى بِهِما عَمَّن اَبى وَ جَحَدَ وَ اُعينُ بِهِما مَنْ اَقَرَّ وَ شَهِدَ»(3)و پس از شنيدن هر يك از «حيعلات»(حَىَّ عَلَى الصَّلاة، حَىَّ عَلَى الفَلاح

• (1)اصول الفقه 1/ 82 ـ 83
• (1)العروة الوثقى 2/ 421
• (2)نهاية الاصول/ 44 ؛ حقائق الاصول 1/ 5 .
• (2)العروة الوثقى 2/ 421
• (3)مستند الشيعة 4/ 540