همچنين ارتداد هنگام وضو و غسل ـ در صورت توبه فورى ـ موجب بطلان نمى‌شود.(18)

نكاح مرتدّ:بحث رابطه ارتداد و نكاح از دو حيث مطرح است: نكاح موجود و ازدواج جديد.

نكاح موجود:اگر زن و شوهر يا يكى از آن دو مرتدّ شوند، در صورتى كه ارتداد پيش از دخول باشد، عقد نكاح باطل مى‌شود، و اگر پس از دخول باشد، در مرتدّ فطرى حكم پيش از دخول جارى است، ولى بطلان عقد در مرتدّ ملّى و نيز زن مرتدّ، اعم از فطرى و ملّى، منوط به اتمام عدّه(--> عدّه)است. اگر پيش از تمام شدن زمان عدّه توبه كند، عقد باطل نمى‌شود.(19)

ازدواج جديد:ازدواج مرد مرتدّ با زن مسلمان و عكس آن پيش از توبه جايز نيست. در جواز ازدواج مرتدّ با غير مسلمان (اهل كتاب) اختلاف است. ازدواج براى مرتدّ ملّى و نيز فطرى ـ بنابر قول به قبول توبه او ـ پس از توبه جايز است.(20)

اگر زن قبل از دخول مرتدّ شود، استحقاق مهر ندارد، و اگر شوهر پيش از آن مرتدّ گردد، در اينكه زن مستحق همه مهر است يا نصف آن، اختلاف است. در ارتدادِ پس از دخول، مهر ثابت است.(21)

ولايت مرتدّ:مرد مرتدّ بر فرزندانش كه مسلمان يا در حكم مسلمانند، ولايت ندارد.(22)

فرزند مرتدّ:فرزندى كه پيش از ارتداد پدر و مادر يا يكى از آنان به دنيا آمده يا نطفه‌اش منعقد شده، در حكم مسلمان است، ليكن اگر بالغ شود و اسلام را نپذيرد، در اينكه مرتدّ فطرى است يا ملّى، اختلاف است. اگر نطفه‌اش از پدر و مادر مرتدّ منعقد شده باشد، در حكم مرتدّ است.(23)

اموال مرتدّ:در ارتداد فطرى، اموال مرتدّ به ورثه وى منتقل مى‌شود؛ ليكن آيا آنچه را پس از ارتداد از راه كسب، ـ مانند حيازت و اجير شدن ـ به دست مى‌آورد، مالك مى‌شود يا نه؟ مسئله محلّ اختلاف است. برخى گفته‌اند: مرتدّ فطرى اهليّت تملّك ندارد و در حكم

• (18)جواهر الكلام 9/121 ؛ العروة الوثقى 2/ 466
• (19)جواهر الكلام 30/ 47 ـ 50
• (20)العروة‌الوثقى1/142
• (21)جواهرالكلام 30/48
• (22)41/ 629
• (23)616 ـ 618