اجازه روايت

اجازه روايت: رخصت دادن در نقل حديث.

اجازه روايت از اصطلاحات علم درايه و به معناى اذن شفاهى يا كتبى شيخ و استاد به فرد مورد اطمينان خود براى نقل احاديثى‌است كه وى در نوشته‌هاى خويش گرد آورده و يا آنها را روايت كرده است. فايده اين كار، مصون ماندن روايات از دخل و تصرف بيجا و حفظ كتابهاى حديثى از افزوده شدن احاديث دروغين و جعلى بر احاديث راستين است.

عنوان اجازه، بر نوشتارِ در بردارنده اجازه نيز اطلاق مى‌گردد كه محتواى آن علاوه بر ذكر اجمالى يا تفصيلى كتابهايى كه اجازه دهنده به روايت آنها رخصت داده است، معرّفى شيوخ و اساتيدى است كه به اجازه دهنده رخصت نقل حديث داده‌اند و نيز مشايخ هر يك از اساتيد در هر طبقه و عصر تا برسد به مصدر اصلى، يعنى معصوم عليه السّلام.

برخى بزرگان، اجازاتى را كه از سوى مشايخ بزرگوار به افراد داده شده است، در كتابهاى مستقلى گرد آورده‌اند كه نخستين آنان، سيد رضى الدّين، على بن طاووس (م 664 هـ . ق) است.(1)

اجبار --> اكراه

اجتماع

اجتماع: جمع شدن چند نفر يا چند چيز با هم.

عنوان اجتماع در بيشتر ابواب عبادات و معاملات آمده كه به نمونه‌هايى از آن اشاره مى‌شود:

1. اجتماع اسباب:هنگام اجتماع چند سبب،(1)مانند خوابيدن و خروج باد معده، يا چند غايت، مانند مسّ قرآن و قرائت آن براى وضو،(2)گرفتن يك وضو كافى است و تعيين سبب يا غايت لازم

• (1)جواهر الكلام 2/ 110
• (1)الذريعة 1/ 123 و 131 ؛ دائرة المعارف بزرگ اسلامى 6/ 596 ؛ الموسوعة الفقهية المُيَسَّرة 1/ 264 .
• (2)التنقيح (الطهارة) 5/ 62 ـ 70