نه در صورت، چنانچه در کلام مجید بیان می‌فرماید: (تبارک الذی)[1] ( سبحان الذی))وَ خَلَقَ كُلَّ شَیءٍ فَقَدَّرَهُ تَقْدِیرًا([2].

رباعی

از این روی نقصان و کمال دیدن، غلطی عظیم است و جهلی صریح.

آمدیم به سخن تو، که هیأت انسان به از هیأت حیوانات و تفضیل شما از این وجه ثابت باشد، بنابراین سخن، هر آینه شما شریف باشد و ما وضیع.

حکیم شام گفت: هر آینه چنین باشد.

مور گفت: پس در رسوم و عادت شما چنان مقرّر است که هر چه وضیع است، برای مفاخرت تشبیه به شریف کنند و خود را به صورت و سیرت او نسبت دهند، برعکس این ما را معاینه می‌شود که شما همیشه خود را در اشکال صوری و معنوی به حیوانات تشبیه می‌کنید و حرکات و سکنات خود را به ایشان نسبت می‌دهید؛ بلکه به نباتات نیز که تحت مرتبه حیواناتند، نسبت می‌دهید، چنانچه در نظم و نثر شعرا و فضلای شما مشهور و مسطور است که مثلاً فلان مرد یا فلان زن آهو چشم و کبک رفتار و تند و طاوس شکل و عندلیب الحان یا بنفشه زلف و لاله روی و سرو قامت و نسرین موی و یاسمن بوی و سنبل خطّ است. این همه که گفتم، بر بطلان قول تو دلیل آمد. در این گفتگوی روز به آخر رسید و هر کس به طرف مقصد و منزل خود حرکت کرد و حکیم شام حرفی برای گفتن نداشت.

[1] . ( زوال ناپذير و پر بركت است) فرقان آیه 1

[2] . (و همه چيز را آفريد، و به دقّت اندازه‌گيرى نمود!) فرقان/ 2.