درس سِیزدهم:

بررسِی ساِیر رواِیات «لا ضرر»

بسم الله الرّحمٰن الرّحِیم

ادامۀ بررسِی رواِیت هدم جدار در قاعدۀ لا ضرر

بحث در مورد رواِیت هدم جدار بود که رواِیت آن را از دعائم الاسلام قاضِی نعمان مصرِی خواندِیم.[1] وجه استدلال به اِین رواِیت روشن شد که اگر ِیک عمل و فعلِی از شخصِی در جامعه‌اِی ـ به‌طور کلِی ما آن جامعه را اعمّ از جار و غِیر جار مِی‌گِیرِیم ـ سر بزند که آن عمل ِیک ضرر عقلائِی بر غِیر داشته باشد، آن عمل از نظر عقلاء ضرر محسوب مِی‌شود و مطرود است گرچه براِی خود اِین شخص نفعِی داشته باشد و عرض کردِیم که از نقطه‌نظر تعلق حق، نفع اِین شخص و اضرار به غِیر باِید با همدِیگر سنجِیده بشود و هر کدام که ترجِیح پِیدا کرد، متّبَع است.

مطلبِی که عرض شد و استفاده‌اِی که شد، به تعلق حقِی که از ناحِیۀ ِیک حکم کلِی پِیدا مِی‌شود مربوط مِی‌شود که آن تعلق حق به جامعه و مردم و مسلمِین تعلق مِی‌گِیرد و به‌واسطۀ اِین تعلق حق، دِیگر باِید منافع فردِی اغماض شود و آن حقّ کلِی مطرح مِی‌شود. هدم ابنِیه در اطراف مشاهد مشرّفه ـ به أِیّ‌نحو کان، چه اِینکه بناء شخصِی ِیا وقفِی ِیا مسجد و غِیر ذلک باشد ـ تمام اِینها داخل در همِین حکم قرار مِی‌گِیرند و آن حکم نسبت به اِین حقوق جزئِیه، کلِّیت و حکومت پِیدا مِی‌کند.

حکومت حکم عقلاء بر «الناس مسلّطون علِیٰ أموالهم»

تلمِیذ: مطلب در اِینجا دو تاست: ِیک موقع به جار ضرر وارد مِی‌شود و ِیک

[1]. دعائم الإسلام، ج 2، ص 504.