اى پيامبر صبر كن همچنان كه پيامبران اولوالعزم صبر كردند و براى عذاب آنها (مردم) عجله نكن».

انواع صبر

صبر در مقابل خواهش‌هاى نفسانى، صبر در مقابل مسايل و مشكلات، صبر در تنگدستى، صبر در تحصيل، صبر در بد اخلاقى همسر، صبر در برخورد با ارباب رجوع، صبر بر حرمت مردم، صبر در مقابل دارايى‌ها، صبر در داشتن حسن و زيبايى، صبر در مقابل حرام و صبر در تربيت فرزندان.

در اين بحث، صبر در تربيت فرزندان را مورد بحث قرار مى‌دهيم.

خداوند در سوره نحل آيه 127 مى‌فرمايد:

«وَاصْبِرْ وَ ما صَبْرُكَ إِلَّا بِاللَّهِ‌؛ اى پيامبر من صبر كن به خاطر رضايت خدا در برابر تربيت مردم صبر كن».

بارها در اخبار حوادث آمده كه والدينى كه كم حوصله و كم صبر بوده‌اند، تحمل رفتارهاى فرزندان خود را نداشته، فرزندان را مورد ضرب و شتم قرار داده و در بعضى موارد باعث قتل فرزند خود شده‌اند.

همه اينها ناشى از پايين بودن آستانه تحمل والدين است. لذا اين سؤال مطرح است كه والدين در چه مواردى بايد صبر و سعه صدر بيشترى داشته باشند كه به چند نمونه آن اشاره مى‌كنيم.

1. فاصله سنى بين والدين و فرزندان؛

2. داشتن فرزندان بيش فعال؛

3. دعواى خواهر و برادر؛

4. يادگيرى درس فرزندان؛

5. داشتن فرزندان معلول جسمى و ذهنى؛

6. فرزندانى كه به نوعى دچار اختلال رفتارى و روانى شده‌اند.

قبل از پرداختن به شش مورد از مواردى كه والدين بايد آستانه تحمل خود را بالا ببرند و صبور باشند. اجازه مى‌خواهم در مورد كودك آزارى توضيح مختصرى بدهم.

كودك آزارى‌

كودك آزارى به رفتارهايى اطلاق مى‌شود كه باعث آسيب به جسم و روان كودك گردد.

صورت‌هاى كودك آزارى عبارتند از:

1. كودك آزارى جسمى: كتك زدن، سوزاندن، مجروح كردن، شكستن و ...؛

2. كودك آزارى روانى: شامل رفتارهايى كه به سلامت روانى كودك آسيب مى‌رساند، مانند توهين كردن، ترساندن، تحقير كردن و تبعيض و ...؛

3. كودك آزارى از راه بى توجهى و غفلت از كودك: عدم توجه به تغذيه، بهداشت، پوشاك، مسكن، آموزش و پرورش و ...؛

4. كودك آزارى از راه سوء استفاده از كودكان: گاهى اين سوء استفاده از كودكان در استفاده از كارهاى سخت، مواد مخدر، سوء استفاده جنسى به صورت‌هاى مختلف مى‌باشد.

علل كودك آزارى: درباره علل اين رفتار مى‌توان موارد زير را بر شمرد:

نا آگاهى والدين، مشكلات اقتصادى خانواده، اعتياد والدين، بيمارى‌هاى روانى والدين، مشكلات خانوادگى، مشكلات كودكان، مشكلات مدرسه‌اى و ....

1. فاصله سنى والدين با فرزندان‌

يكى از مشكلاتى كه در راه تربيت وجود دارد، فاصله عميقى است كه ميان مربى و كودك وجود دارد. اين فاصله نه تنها از جهت تفاوت در مقدار سن، قد و قدرت بدنى آنها نيست بلكه مهم تر از اينها فاصله عميق روانى و نفسانى موجود بين آنهاست كه باعث مى‌گردد زبان يكديگر را درك نكنند. در روايتى از پيامبر (ص) نقل شده كه: «هر كس كودك دارد بايد برايش كودكى كند». لذا مربى بايد در اين مورد صبور باشد.

2. داشتن فرزندان بيش فعال‌

يكى از رايج ترين اختلالات دوران كودكى، اختلال كمبود توجه- بيش فعالى است كه اغلب موارد تا دوران بزرگ‌سالى ادامه مى‌يابد.

نشانه‌هاى بيش فعالى و كمبود توجه:

1. عدم توانايى در تمركز و توجه كافى،

2. بى‌توجهى به سخنان سايرين،

3. عدم تمايل به فعاليت ذهنى،

4. گم كردن مداوم وسايل خود،

5. فراموشى در انجام فعاليت‌هاى روزانه،

6. حواس پرتى،

7. داشتن رفتارهاى تكانشى،

8. ناتمام گذاشتن كارها،

9. ناتوانى در آرام نشستن،

10. شتاب در پاسخ به سؤالات،

11. اختلال در خواب و غذا،

12. عدم رعايت نوبت،

13. حساسيت نسبت به مسائل محيطى،

14. خراب كردن وسايل و اسباب بازى‌ها،

15. زياد حرف زدن،

16. دخالت در همه امور،

17. نافرمانى، مخالفت و سرپيچى از فرمان‌ها،

18. در بازى كردن زياد شلوغ مى‌كند،

19. زياد سؤال كردن،

20. تند صحبت كردن و قطع كردن حرف ديگران،

21. ناتوانى در يادگيرى درس تا 25 درصد،

لازم به ذكر است كه:

الف) ميزان شيوع اين اختلال در پسرها بيشتر از دخترها است.

ب) گروهى داراى رفتارهاى پرخاشگرانه و تكانشى‌اند.

ج) گروهى اختلال كمبود توجه دارند.

چه عواملى باعث بروز اين بيمارى مى‌گردد؟

ديدگاه‌ها و نظرات كارشناسان در اين باره متنوع است:

1. عوامل ژنتيكى و محيطى را مؤثر مى‌دانند و معتقدند كه اين امر بيشتر ارثى است،