فضايل امامان‌

سيد حسين نجيب محمد

مترجم ابوذر ياسرى‌

رسول خدا (ص) فرمودند: اگر درخت‌ها قلم، درياها مركب، جنيان شمارش‌گر و انسان‌ها نويسنده شوند، نمى‌توانند فضايل على‌بن ابى‌طالب (ع) را بشمارند.[1]

فضايل بشرى‌

اگر نگاهى به اشخاصى كه از ديگران متمايز شده و ياد آنها در طول تاريخ جاودان مانده، بيندازيم، درمى‌يابيم كه آنان به لحاظ بعضى از ويژگى‌هاى فكرى، جسمى يا روحى و روانى‌شان ممتاز شده‌اند امّا به لحاظ ديگر ويژگى‌هاى شخصيتى، مانند ديگران يا حتى پايين‌تر از آنها هستند. مثلًا «حاتم طايى» كه به كرم و سخاوت شهرت يافته است، از سوى ديگر ترسو است يا «عنترة بن شداد» كه به شجاعت شهرت يافته، از سوى ديگر بخيل است. غالباً شخصيت انسان امكان بروز بيش از يك جنبه از ويژگى‌هاى كمال را ندارد.

البته شخصيت‌هايى كه خداوند متعال آنها را تحت نظر و سرپرستى خاص خويش درآورده و تربيت نموده است- مانند انبيا، اوصيا و اوليا (ع) از اين قاعده مستثنى هستند. آنها انسان‌هايى هستند كه فضايل، مناقب، ويژگى‌ها و خصوصيت‌ها را در همه عرصه‌هاى كمال، دارا هستند؛ و دليل اين امر، آن است كه «هر گاه انسان تحت جاذبه كمال قرار مى‌گيرد، همه وجود او بازتاب آن كمال مى‌شود مانند كسى كه تحت تأثير عقل قرار دارد و همه افكارش حالت عقلانى پيدا مى‌كند».[2]

اين شخصيت‌هاى عظيم، محلّ بروز صفات متضاد مى‌شوند. همان‌طور كه شاعر درباره حضرت امام على (ع) مى‌گويد: