در حقيقت بهار و باران بهارى‌

سيد جمال الدين حجازى‌

در عبارت «السلام على ربيع الانام» كه از زيارت نامه آن حضرت نقل شده، به امام زمان (ع)، ربيع نام اطلاق گرديده است.

يكى از معانى ربيع، بهار است اما، معناى ديگر آن، باران بهاريست، كه زمين را سرشار از نعمت و طراوت مى سازد و گلها و گياهان را زندگى نوين مى دهد.

«طريحى» در مجمع البحرين مى نويسد: «الربيع: المطر فى الربيع، سمى ربيعا لان اول المطر يكون فيه و به ينبت الربيع.»

يعنى ربيع، بارانى است كه در بهار مى بارد، اين باران را ربيع گفته اند. زيرا آغاز باران، در فصل بهار مى باشد و به سبب آن، نباتات در اين فصل مى رويند و سرسبز و خرم مى گردند.

در المنجد آمده است: «الحظ من الماء للارض. الربيع: مطرالربيع.» در بهاران، زمين از باران بهره مند و پر نصيب مى گردد. باران بهارى و اين حظ و بهره زمين از باران را ربيع گويند.

كلمه انام فقط شامل مردم و انسانها نمى شود، بلكه معناى عام و گسترده اى دارد كه جن و انس را در بر مى گيرد و بالاتر از آن، به تمام موجودات زمين اطلاق مى شود و حتى فراتر از آن، همه هستى را در عالم امكان و هر پديده اى را در نظام آفرينش، شامل مى گردد.

مجمع البحرين در مفهوم اين واژه چنين گفته است: «الانام بفتح الفاء: الجن و الانس و قيل: الانام ماعلى وجه الارض من جميع الخلق» و در المنجد گويد: «انم: الانام و الآنام: الخلق.»

در عبارتى كه از زيارت امام عصر (ع) نقل شد، حضرت بقية الله (ع) «ربيع انام» خوانده شده و وجود گرانقدرش تشبيه گرديده به فصل حيات آفرين بهار و باران ثمربخش بهارى.

آرى، اين نور ملكوتى و جلوه ايزدى، همچون بهار، زندگى و نشاط مى آفريند و دلهاى مرده و قلبهاى پژمرده را روح و صفا مى بخشد، آنهم نه تنها براى آدميان و نه فقط در محدوده جن و انس، بلكه در تمام جهان آفرينش.

هر پديده اى بخواهد زنده شود و شادابى و طراوات معنوى به دست آورد و بصيرت و كمال حقيقى كسب كند و از نور معرفت و عرفان واقعى بهره مند شود، بايد به آستان آن بزرگوار رو آورد، از چشمه زلال ولايتش سيراب گردد، به درگاه وى توسل جويد و از آن رحمت واسعه الهى، استمداد نمايد و فيض گيرد.