[شرح‌]

(82042- 82031) امام (ع) از همنشينى احمق به وسيله قياس مضمرى بر حذر داشته است كه صغراى آن جمله «فانّه ...» است. توضيح آن كه شخص احمق به دليل حماقتش معتقد است كه از نظر نفسانى كامل و تمام كارهايش شايسته است و بايد از او پيروى كرد و كارهاى خود را جلوه مى‌دهد و از همنشينش مى‌خواهد تا مثل او باشد، و او را بر اين كار دعوت مى‌كند.

كبراى مقدّر آن نيز چنين است: پس هر كس چنين باشد، همنشينى با او جايز نيست.

(3278) 278- از امام (ع) در باره مسافت بين خاور و باختر پرسيدند، فرمود:

مَسِيرَةُ يَوْمٍ لِلشَّمْسِ (82057- 82055)

[ترجمه‌]

«به اندازه گردش يك روز خورشيد است».

[شرح‌]

(82057- 82043) اين پاسخ، پاسخ روشن و قانع كننده‌اى است، و هدف فن خطابه نيز همان قانع ساختن است، امّا اثبات مسافت ما بين شرق و غرب با توجه به تعيين مساحت زمين و يا منظومه شمسى، كارى است مربوط به علم هيأت، و شايد امام (ع) از چنان پاسخى خوددارى كرده است به خاطر اين كه بعضى از عوام مردم آن را بعيد مى‌شمردند و ما عقيده نداريم كه امام (ع) نمى‌دانسته است.

(3279) 279- امام (ع) فرمود:

أَصْدِقَاؤُكَ ثَلَاثَةٌ صَدِيقُكَ- وَ صَدِيقُ صَدِيقِكَ وَ عَدُوُّ عَدُوِّكَ- وَ أَعْدَاؤُكَ ثَلَاثَةٌ عَدُوُّكَ- وَ عَدُوُّ صَدِيقِكَ وَ صَدِيقُ عَدُوِّكَ (82082- 82061)

[ترجمه‌]

«دوستانت سه دسته‌اند، و دشمنانت نيز سه گروهند. اما دوستانت دوست خودت و دوست دوستت، و دشمن دشمن تو مى‌باشند، و امّا دشمنانت: دشمن تو