وَ هُوَ ثَوَابٌ وَ رَحْمَةٌ (81995- 81941)

[ترجمه‌]

«اى اشعث اگر به حال پسرت غمگينى، اين اندوه به خاطر خويشاوندى كار شايسته‌اى است، امّا اگر صبر كنى، در نزد خدا هر مصيبتى پاداشى دارد. اى اشعث اگر صبر كنى قضا و قدر در مورد تو جارى شود و تو به اجرت مى‌رسى، و اگر بى‌تابى كنى حكم الهى بر تو جارى مى‌شود و تو گنهكار خواهى بود. [اى اشعث!] پسرت باعث شادمانى تو بود و در عين حال گرفتارى و بلا بود، باعث غم تو شد، در حالى كه پاداش و رحمت نيز هست».

[شرح‌]

(81951- 81929) امام (ع) نخست اندوه او را [در مصيبت فرزندش‌] ستوده و بجا دانسته است زيرا سزاوار است كه هر خويشاوندى در مصيبت خويش خود غمگين شود. و به دنبال آن، مطالبى را كه دليل بر زشتى بى‌تابى و غم است و صبر بر آن به جهاتى بهتر است به شرح زير آورده است:

(81960- 81952)

1- عبارت: و ان تصبر ... خلف‌

كه يك قضيه شرطيه متّصله است، صغراى قياس مضمرى است كه كبراى مقدّر آن چنين است: و هر چه در پيشگاه خدا عوض داشته باشد صبر بر آن بهتر است. و نتيجه قياس چنين مى‌شود: اگر بر اين مصيبت صبر كنى، صبر بهتر است.

(81970- 81961)

2- عبارت: ان صبرت ... و انت مأجور

يعنى: در برابر صبرت، پاداش مى‌يابى. اين جمله نيز صغراى قياس مضمرى است كه كبراى مقدّرش مى‌شود: و هر چه را كه مقدّر شود شكيبايى بر آن اجر دارد، پس شكيبايى بر آن بهتر است.

(81979- 81971)

3- او را از بى‌تابى بر حذر داشته است، با اين عبارت: و ان جزعت ... مأزور

يعنى در بى‌تابى كردن، گنهكارى! اصل مأزور، موزور بوده است، به خاطر اين كه با مأجور هم طراز باشد، با همزه استعمال شده است، و اين جمله نيز قياس مضمرى است كه كبراى مقدّرش چنين است: و هر كه قدر بر او جارى شده، اگر