پناه به خدا كه بعد از من، تو زمام كارهاى مسلمين را در دست بگيرى، يا نسبت به كسى از آنان، عقدى يا عهدى را به تو واگذارم، بنا بر اين از هم اكنون خود را آماده ساز و دقّت كن، كه اگر كوتاهى كردى، پيش از آن كه مردم به جانب تو يورش برند، درها به روى تو بسته خواهد شد و ديگر كارى كه امروز از تو قابل قبول است، پذيرفته نخواهد بود. درود بر كسانى كه شايستگى دارند.»

[شرح‌]

(71480- 71474) اين نامه نيز مانند نامه قبلى در پاسخ معاويه است.

(71492- 71481)

عبارت: امّا بعد ... الامور،

از باب پندگيرى و برحذر داشتن معاويه از ادعاى چيزى كه حق او نيست، هشدار به اوست. مقصود آن است كه هنگام سود گرفتن تو از كارهاى واضح و مشاهده آنها با چشمانت فرا رسيده است.

كلمه اللّمح استعاره از درك دقيق و سريع چيزهاى مفيد است. بعضى عيون الامور نقل كرده‌اند، يعنى واقعيت و حقيقت امورى كه جاى دقت و عبرت گرفتن است. صفت: باصر را براى مبالغه در ديدن آورده است، مانند قول عربها كه مى‌گويند: ليل أليل (شب بسيار تاريك).

(71516- 71493)

عبارت: فقد سلكت ... اللبس،

اشاره به دليل نيازمندى معاويه به هشدارى است كه قبلا بيان شد، يعنى رفتن او به راهى كه پيشينيانش رفته‌اند، با چهار نشانه‌اى كه ياد شد، ادعاهاى بيهوده‌اش، ادعاى چيزى كه حق او نبود، از قبيل خون عثمان، طلحه، زبير و نظير اينها، ورودش در منجلابهاى دروغ، ورودش در غفلت از پيامد بدانها. امّا دروغهاى وى در ادعاى خود روشن است، و چيزى كه از حد او بالاتر است همان امر خلافت مى‌باشد. و چيزى كه نزد او به امانت گذارده بودند و او در ربود، عبارت از اموال و سرزمينهاى مسلمانان بود كه بر آنها مسلط شده بود، مقصود امام (ع) اين است كه از طرف خدا اين امانت در نزد او بوده است.

(71573- 71517) كلمات: فرارا و جحودا مصدرهايى هستند كه جايگزين حال گرديده‌اند.