(ركس): چيزى را وارونه بازگرداندن، و اللّه اركسهم، يعنى خداوند آنان را به كيفر اعمالشان بازگرداند (رين): پوشاندن (دائرة): شكست، گفته مى‌شود: عليهم الدائرة:

شكست نصيب آنها شد. و زشتى شكست با اضافه شدن كلمه دائرة بر كلمه السوء مورد تأكيد قرار مى‌گيرد

[ترجمه‌]

«آغاز كار ما بدين ترتيب بود، كه چون با مردم شام رودررو شديم، در ظاهر پروردگارمان يكى، پيامبرمان يكى و و ادعا و سخنمان در اسلام يكى بود، و ما از آنها نمى‌خواستيم كه به خدا و پيامبرش ايمان بيشترى داشته باشند و ايشان هم از ما آن را نمى‌خواستند. موضوع يكى بود و هيچ اختلافى در بين ما جز مسأله خون عثمان وجود نداشت در صورتى كه ما از آن مبرا بوديم. اين بود كه گفتيم بياييد تا كار را با خاموش كردن آتش فتنه و آرام كردن مردم پيش از آن كه چاره ناپذير گردد، به نحوى چاره‌سازى كنيم كه كار حكومت اسلامى استوار گردد و ما بتوانيم حق را در جايگاه خود به كار بنديم، گفتند: نه ما راه چاره را در دشمنى و مبارزه مى‌دانيم، در نتيجه سرپيچى كردند تا جنگ به پا شد و آتش پيكار مشتعل گرديد، و هنگامى كه جنگ دندانهايش را بر ما تيز كرد و چنگالش را در ما و آنها فرو برد، آن گاه چيزى را كه ما پيشنهاد كرده بوديم قبول كردند، ما هم دعوت آنها را پذيرفتيم و به خواسته‌هاى آنها روآورديم، تا حجت بر آنها آشكار شود و عذرى براى آنها باقى نماند.

بنا بر اين هر كس از ايشان تا به آخر بر سر حجت باقى ماند خداوند او را از هلاكت نجات داد، و هر كس در ستيز بود و به گمراهى خود ماند و بر حالت اول بازگشت كه خدا دلش را تاريك ساخته بود، حادثه شومى دور سر او مى‌گردد».

[شرح‌]

(70325- 70237) اين نامه بخشى از شرح حال امام (ع) با مردم شام و چگونگى آنهاست.

و كلمه القوم عطف بر ضمير در التقينا است و عبارت الظاهر اشاره است بر اين كه امام (ع) آنان را به خلاف در گفته خود، متهم مى‌كند، همان طورى كه آن‌