(67532- 67402) مطلب
سوم، دستور به آراستن هر دستهاى از مردم به صفات و ويژگيهايى است كه بايد واجد آن
اوصاف باشند، و هر كدام را در جايگاه مناسب خود قرار دهد:
امّا دسته
اوّل يعنى سپاهيان: امام (ع) به تعيين كسانى اشاره فرموده است كه آنان با داشتن
ويژگيهايى، شايستگى رسيدن به اين مقام را احراز مىكنند. و در باره آنان
دستورهايى- اعم از اوامر و نواهى- داده است.
امّا اوصاف و
ويژگيها:
1- كسى كه
نسبت به خدا و پيامبر خدا (ص) و پيشوا و رهبرش پندپذيرتر و پاكدلتر است، يعنى در
عمل بر طبق فرمان خدا، رسول خدا و رهبر خود، امينتر است. اصطلاح ناصح الجيب، كنايه
از امانتدارى است.
2-
بردبارترين مردم باشد. آن گاه چنين فرد برتر را معرّفى كرده و فرموده است: از
كسانى كه دير خشمگين مىشوند، و اگر كسى از آنان عذرخواهى كند، زود عذر پذيرند و
به زيردستان مهربانند و نسبت به آنها درشتى نمىكنند، امّا با زورمندان گردن فرازى
مىنمايند يعنى بر آنها برترى مىجويند و با اعراض از ضعيفان به زورمندان رو
نياورند از آن كسانى كه خشونت آنان را از جا نكند، يعنى خصلت درشتى و خشونت ندارند
تا آنان را به هر جا كه خواهد بكشد، مانند اين سخن: دوشيدن شتر با همه نيرو و تمام
كف دست مصلحت نيست، كه باعث پس زدن شير مىشود [1] و بعضى
گفتهاند: هيجان او را وادار به عملى نكند، و اگر كارى را انجام داد، باعث رنجش او
نگردد، و نرمش و ناتوانى او را از اجراى حدود الهى و گرفتن حق ستمديدگان از
ستمكاران باز ندارد.
3- كسانى كه
از خانوادههاى شريف و خاندانهاى درستكار و خوشنام و
[1]
احتمالا اين عبارت: «و لا أرى الضّب بها فينحجر» ضرب المثلى باشد، كنايه از اين كه
خشونت و شدّت زياد، اثر منفى دارد- م.