بگيرند و ديگر گرد تكبر نگردند، چون آنها
نيز به همين سرانجام دچار خواهند شد.
3- سفارش مىكند كه از پىآمدهاى صفت ناپسند استكبار به خدا پناه ببرند
همچنان كه در گرفتاريهاى دنيا و حوادث روزگار به او پناه مىبرند، منظور از اين
تشبيه آن است كه در اين امر بطور فراوان و از روى خلوص به خدا پناه ببريد، كلمه
لواقح استعاره از امور و صفاتى است كه سبب تكبّر مىشود.
(44108- 44085)
فلو رخّص اللَّه ... التواضع،
در اين عبارت با يك قياس شرطى استدلال شده است بر اين كه تكبر و خود
بزرگ بينى صفت ناپسندى مىباشد و هيچ يك از آفريدههاى خدا حق اتصاف به اين ويژگى
را ندارند بيان استدلال به اين شرح است كه پيامبران بطور عموم از خصيصين درگاه
الهى و دوستان و پيروان جدّى دستورات خدا مىباشند پس اگر صفت تكبر در خور
آفريدهاى از آفريدگان او مىبود خداوند آنان را بر اين امر بر مىگزيد و چون به
ايشان هم رخصت تكبر نداده است معلوم مىشود كه هيچ كس از بندگانش را رخصت تكبر
نداده است امّا در متن سخن امام استثناى نقيض تالى و نتيجه آن حذف شده [1]، و به ذكر برخى از لوازم آن اكتفا كرده
و چنين فرموده: ليكن خدا تكبر را بر پيغمبران و فرشتگان خود ناروا و تواضع را بر
آنان خوشايند دانست، زيرا بارها در قرآن مستكبران را به علت تكبرشان وعده عذاب
داده و در مورد تواضع به رسول اكرم مىفرمايد:
«وَ اخْفِضْ جَناحَكَ لِلْمُؤْمِنِينَ[2]» و مانند آيات ديگر كه در اين مورد آمده است.
(44124- 44109)
فألصقوا ... مستضعفين
اشاره به اين است كه بندگان خاص خدا، پيامبران
[1] تالى در عبارت امام اين است: لرخّص فيه لخاصّة انبيائه و
ملائكته، و استثناى نقيض آن چنين است لكنّه لم يرخّص فيه لهم. مترجم
[2] سوره حجر (15) قسمتى از آيه (88) يعنى: بال و پر خود را براى
اهل ايمان فرود آور.