با خدا و كفر صريح مىباشد زيرا در برابر حق
تعالى ايستاد و گفت: آيا براى بشرى سجده كنم كه او را از گل و لاى كهنه آفريدى؟
بنا بر اين تكبر وى سبب كفر، و كفر هم باعث حبط عمل و لعنت شدن او و خارج شدنش از
بهشت شد.
(43528- 43520)
انّ حكمه فى اهل السماء ... لواحد،
حكم حق تعالى در افاضه خير و شر، بر آنان كه استحقاق و آمادگى در
برابر اين دو امر دارند، خواه در آسمان باشد و خواه در زمين، يكى است و فرقى
نمىكند. پى هر كس آماده خير يا شرّ است به آن سوى مىرود.
(43544- 43529)
و ما بين اللَّه ... السالمين،
يعنى ميان او، و هيچ يك از آفريدگانش صلح و سازشى نيست كه او را
استثنا كند و آنچه را بر ديگران حرام كرده براى او مباح سازد زيرا سازشكارى از
علامتهاى ترس و نياز است كه هر دو بر خداوند محال و ناروا مىباشد.
برخى از شارحان گفتهاند: آنچه از قرآن و روايات در باره احباط و
بطلان اعمال آمده، حمل بر آن شده است كه فاعل به بعضى از شرايط لازم فعل اخلال
رسانده و آن را چنان كه وظيفه داشته انجام نداده و يا بدون بصيرت و يقين بلكه از
روى گمان و تخمين بجا آورده و خلاصه بر وجهى واقع نشده است كه استحقاق ثواب داشته
باشد نه اين كه آن را بر وجه صحيح و مستحق ثواب انجام داده و سپس باطل شده باشد،
زيرا اين امرى است كه طبق برهان و دليل عقلى محال و غير ممكن است.
(43559- 43548) پس از آن كه حضرت مردم را توجه داد كه از سرگذشت
شيطان و بدبختيهايى كه به سبب گناه و خود خواهى و تكبر، بر سرش آمده، عبرت بگيرند،
هم اكنون آنان را از اين دشمن خدا، بر حذر مىدارد كه مبادا آنان نيز به اين درد
مبتلا شوند. دشمنى او با خدا، همان دورى از اطاعت دستورهاى او، و