بگويد، از ابن عباس سؤال شد، آيا آسمان و
زمين براى كسى مىگريد؟ گفت.
آرى وقتى كسى از دنيا مىرود در زمين مكانى كه آن جا نماز مىخوانده
و در آسمان جايى كه اعمالش به آن محلّ بالا مىرفته بر حال او مىگريند، پس اين كه
در اين آيه گريه آسمان و زمين را از آنان نفى كرده، اشاره به آن است كه آنها اهل
عبادت نبودهاند تا جايگاه عبادتشان از زمين و محلّ بالا رفتن آن از آسمان بر آنها
بگريد، و شبيه اين معنا از انس بن مالك نقل شده است كه مىگويد: پيامبر خدا فرمود:
براى هر مسلمانى دو در به سوى آسمان باز است از يك در اعمال و عباداتش بالا مىرود
و از در ديگر روزيش به زمين مىآيد و هر گاه اين شخص از دنيا مىرود، هر دو در بر
او مىگريند، و اين است معناى آيه شريفه.
در خاتمه بايد توجه داشت كه گريه زمين و آسمان امرى مجازى است و از
باب ذكر لازم (گريه) و اراده ملزوم (فراق) مىباشد، به دليل آن كه هر گاه كسى
محبوب خود را از دست داد، در فراقش مىگريد، اين جا نيز مراكز عبادت او در زمين و
محلهاى بالا رفتن آن در آسمان، با مردن وى محبوب خود را از دست داده و به فراق و
دورى او مبتلا شدهاند. توفيق از خداست.