ب- يا به اين دليل است كه عمقش زياد است و
هيچ كس از قعر آن آگاهى نمىيابد.
كلمه حاميه كه به معناى داغ است، استعاره، و لفظ قدور كه به معناى
ديكهاست به عنوان ترشيح براى آن آورده شده است
[1]، و معلوم است كه تمام اين حالات سخت و نفرتآور مىباشد و امام (ع)
اين امور را به اين منظور بيان فرموده است كه آدمى را از گناهانى كه سبب آتش دوزخ
با اين خصوصيات مىشود، باز دارد، و آن گناهان عبارت از ترك تقوا و پيروى هواهاى
نفسانى است، و پس از بيان اين ويژگيها، به ذكر آيه قرآن كه در باره پرهيزكاران است
پرداخته كه گروه گروه داخل بهشت مىشوند، و براى تشويق و وادار ساختن شنوندگان به
تقوا و پرهيزگارى، لوازم آن را خاطر نشان ساخته است كه اهل تقوا در روز قيامت، از
عذاب و كيفر و سرزنش و ملامت در امان و از حرارت آتش دوراند، بهشت برايشان منزل
آرامبخش است و خشنودند از اين كه چنين مكانى جايگاه آنان مىباشد، و به دنبال آن
به ذكر صفات پرهيزكاران پرداخته تا آنان كه بخواهند آن راه را برگزينند آگاه شوند
لذا مىفرمايد: آنان كسانى هستند كه در دنيا كارهايشان از خودنمايى و ريا كه شرك
پنهانى است، پاك و چشمهايشان از عظمت الهى و ترس كيفر و دورى از رحمت او گريان
بود، و شبها در دنيا براى آنها به منزله روزها، پر تحرك بوده، زيرا آن را به خواب،
پايان نمىدادند، بلكه پيوسته در حالت خشوع به سر مىبردند، و هر دم از پيشگاه حق
تعالى براى گناهان خود طلب آمرزش مىكردند و هر لحظه با حركت و جنب و جوش عبادت شب
زندهدار بودند، و بر عكس، روزها بر آنان همانند شب
[1] اين اصطلاحات مربوط به علم بلاغت است كه در جلد اول تشريح شده
و در پاورقى ص .....