نگاهداشته است. اقامه دليلى كه ما را بر شناخت خداوند ناگزير ساخت.

پديده‌هاى نو و تازه آثار صنع و نشانه‌هاى حكمتى بود كه خداوند متعال آنها را ظاهر گردانيد. بنا بر اين آنچه را آفريدگار جهان آفريد هر چند خاموش و بى زبان باشند، حجّت و دليلى بر حقيقت ذات اويند. حجّت خداوند بر تدبيرات امور و دلايلش بر خلاقيّت و آفرينندگى پروردگار، در همه موجودات گويا و پا برجاست.

(اى خداى يگانه بى‌همتا) گواهى مى‌دهم كه هر كس تو را در داشتن اعضاى گوناگون و متفاوت و به مخلوقت تشبيه كرد و تو را داراى مفاصل كوچك بهم پيوسته كه از تدبير حكمت تو (در زير گوشت و پوست) پنهانند، بداند در حقيقت به يگانگى تو اعتقاد نكرده و تو را نشناخته و دلش به اين كه براى تو مانندى نيست يقين ندارد، گويا او حكايت بيزارى جستن بت‌پرستان را (در قيامت) از بتهايى كه مى‌پرستيدند نشنيده. آن گاه كه مى‌گويند: تَاللَّهِ إِنْ كُنَّا لَفِي ضَلالٍ مُبِينٍ. إِذْ نُسَوِّيكُمْ بِرَبِّ الْعالَمِينَ‌ [1].

آنان كه تو را با مخلوقات برابر دانستند، دروغ گفتند آن گاه كه تو را با بتهايشان تشبيه كردند. و به اوهام (و افكار پوچ) خويش تو را در كسوت مخلوقين ديده و به انديشه‌هاى (نارساى) خود تو را همچون اجسام داراى اجزا دانسته و برويّه خردهاى كوتاهشان تو را با مخلوق گوناگون بيك ميزان و سنجش ديدند.

گواهى مى‌دهم كسى كه تو را با مخلوق و آفريده‌ات، مساوى داشت، از تو بر گشته، و كسى كه از تو برگشته باشد، به آيات محكمى كه تو نازل كرده‌اى و بصحّت آنها دلايل روشنى از جانب تو گواهى داده است، كافر گشته است.

شهادت مى‌دهم، تو آن خداوندى هستى كه در خردها نگنجى تا در منشأ انديشه‌ها داراى كيفيّت و چگونگى باشى، و نه در انديشه‌هاى عقول محدود