14- صبر و شكيبايى را وسيله نجات و رهايى
خود قرار دهد.
صبر عبارت از پايدارى نفس است، كه مبادا به زشتيهاى لذّات گرفتار
آيد.
هرگاه انسان بداند كه پيروى از خوشيهاى زشت و زودگذر نفسانى موجب،
هلاكت اخروى مىشود، مقاومت در برابر گناه و بديها و خوددارى از تمايلات نفسانى و
شهوات، باعث نجات و خلاصى مىشود.
در اين عبارت امام (ع) لفظ «مطيّة» را كه به معنى مركب سوارى است
براى صبر استعاره آورده، و فرموده است: «صبر را مركب نجات قرار بده» وجه مشابهت
اين است كه صبر، و مركب تندرو مىتوانند وسيله نجات باشند. صبر در برابر مشكلات و
اسب به هنگام فرار از دشمن به انسان رهايى مىبخشد.
(12020- 12010) 15- تقوى را توشه پس از مرگ قرار دهد، چون مقصود از
تقوى گاهى زهد و پارسائى است، و گاهى ترس از خدا كه لازمهاش زهد و وارستگى است و
چون مراد از توشه چيزى است كه انسان به وسيله آن آماده روياروئى با حوادث مىشود
بزرگترين حادثهاى است كه در رابطه با دنياى ديگر براى انسان پيش مىآيد. امام (ع)
تقوى را وسيله آمادگى براى مرگ دانستهاند، زيرا شخص پرهيزگار همواره به ياد عظمت
الهى سرگرم و هيبت حق تعالى او را از توجّه به امور ديگر باز مىدارد. بنا بر اين
مرگ در نزد چنين شخصى اهميّت زيادى نداشته و غم بزرگى نيست.
گاهى مقصود از تقوى، مطلق ايمان و منظور از وفات معناى مجازى است،
يعنى آنچه كه پس از ايمان پيش آيد، با فرض اين معنى روشن است كه ايمان انسان را از
عذاب الهى در امان مىدارد.
16- مؤمن راه روشن را به سوى خدا مىپيمايد: يعنى راهى كه مستقيم و
روشن است و سريع طى مىشود انتخاب كرده و به سوى حق تعالى حركت مىكند.
17- مرد خدا همواره راه حق را مىپيمايد و لحظهاى از آن جدا
نمىشود.