، گفت، مرا بس است و بازگشت رسول خدا (ص) فرمود اين مرد به محل خود بازگشت در حالى كه فقيه و دانشمند بود.

چنين حالتى كه خداوند تعالى بر قلب انسان به دنبال فهم قرآن پديد مى‌آورد كمياب و پر ارزش است. امّا آن كه قرآن را با زبان تلاوت مى‌كند و از عمل كردن به قرآن رو مى‌گرداند سزاوار است كه مقصود در اين گفتار خداوند باشد: وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكاً وَ نَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ أَعْمى‌ [1] بهره زبان از قرآن صحيح ادا كردن حروف و بهره عقل درك معانى و بهره دل اثر پذيرى و متأثر شدن و اطاعت است.

ويژگى نهم- از ويژگيهاى ديگر تلاوت كننده قرآن ترقّى است‌

و آن عبارت از توجّه قلب و عقل به قبله حقيقى مى‌باشد بدانگونه كه كلام خدا را از خدا بشنود نه از خود، قرائت به سه درجه تقسيم شده است:

1- كمترين درجه اين است كه شخص چنين فرض كند كه قرآن را نزد خدا مى‌خواند و خداوند ناظر اوست و از او مى‌شنود. حال تلاوت كننده در اين هنگام طلب و تضرّع و خواهش است.

2- تلاوت كننده حضور قلب داشته باشد به گونه‌اى كه گويا خداوند او را با لطف خود مخاطب قرار داده و مناجات او را به انعام و احسان پذيرفته است و تلاوت كننده در مقام شرمسارى در برابر نعمتهاى خدا و توجّه به كلام و فهم سخن الهى است.

3- تلاوت كننده از كلام، متكلّم، و از كلمات صفات را ببيند و به قلب و قرائت خود و نعمتهاى مادّى خدا توجهى نداشته باشد بلكه همّت را متوجّه متكلّم ساخته و انديشه خود را به او منحصر سازد و در مشاهده او