تصرّف مىكنند، بنا
بر اين آتش در بدن آنها تأثير نمىكند. رسيدن به چنين مقامى را در مقدّمات بحث
توضيح داديم. و نيز پيامبر (ص) فرمود: «برترين عبادت امّت من قرائت قرآن است و اهل
قرآن، اهل خدا و از خواص او هستند [1]» مقصود پيامبر از قرائت قرآن با همان شرايطى است
كه بزودى بيان خواهيم كرد.
بحث سوم-
در آداب تلاوت قرآن است:
مداومت بر
خواندن و درس قرآن احتياج به آدابى دارد و الاسودى نمىبخشد، چنان كه انس در اين
باره گفته است: «چه بسيار است تلاوت كننده قرآن كه قرآن وى را لعنت مىكند». آنچه
لازم است از آداب قرآن خواندن در اين جا دانسته شود، همان چيزى است كه امام ابو
حامد غزالى در كتاب احياء العلوم آن را خلاصه كرده است و ما چيزى بر آن اضافه
نمىكنيم. آدابى كه غزالى بيان كرده است ده چيز است:
1- آن كه
در حالى كه انسان تلاوت قرآن را مىشنود عظمت كلام خدا
و افاضه كمال
و لطف حق به خلق را در فرو فرستادن قرآن از عرش، در حدّ فهم خلايق و رساندن معانى
به ذهن آنها را تصوّر كند كه چگونه حقايق الهى در ضمن حروف و اصواتى كه از صفات
بشر است تجلّى يافته، زيرا بشر از رسيدن به مدارج جلال و صفات كمال بدون وسيله
عاجز است، چه اگر كنه جمال كلام حق در پوشش حروف قرار نمىگرفت براى شنيدن كلام
خدا وسيله دريافتى نبود و از جلوه نور حق و عظمت سلطهاش آنچه ما بين زمين و آسمان
بود متلاشى مىشد.
بنا بر اين
صورت و حرف جسدند براى حكمت، حكمت براى صورت و حرف نفس و روح به شمار مىرود. و
چون شرافت اجساد و عزّتشان به شرافت ارواح مىباشد، شرافت حرف و صورت به شرافت
حكمتى است كه در آنها نهفته است.
[1]
افضل عبارة امتى قرائت القرآن و اهل القرآن هم اهل اللّه و خاصته.