سرقفلي

سؤال 515 سرقفلي يك باب مغازه قصابي را به مبلغ چهارصد هزار تومان خريده بودم و اجاره بهاي آن در هر برجي چهارصد و پنجاه تومان معين شده بود ولي پولم نرسيده كه تمامي مبلغ سرقفلي آن را بپردازم و مالك آن، مقرر كرد كه سالي پنجاه هزار تومان به او پرداخت نمايم و اجاره آن را روزي صد تومان، كه مي‌شود برجي سه هزار تومان، به او تأديه نمايم آيا اضافه اجاره كه مبلغ دو هزار و پانصد تومان مي‌باشد ربا مي‌شود يا خير؟

جواب : اگر هنگام اجاره قرارداد شود كه تا مدت معين مبلغ سه هزار تومان هر ماهي اجاره بها، و تا مدت معين هر سالي مبلغ پنجاه هزار تومان به عنوان سرقفلي پرداخت شود اشكال ندارد، و اگر هنگام اجاره كمتر از اجاره بهاي ياد شده تعيين شود و به ملاحظه تأخير در پرداخت سرقفلي سود گرفته شود جائز نيست .

سؤال 516 از آنجا كه در رساله حضرت امام (قدس سره) و رساله جنابعالي سرقفلي به طور مطلق پذيرفته نشده و تصريح به اين شده كه پس از انقضاي اجاره تصرف مستاجر بدون اذن مالك غاصبانه است . و با توجه به اينكه اكثر سرقفلي هاي امروزي را همين مورد تشكيل مي‌دهند كه مورد قانون مالك و مستاجر هم مي‌باشد (م 19 ق 1356) كه مورد توجه اكثر قضات هم مي‌باشد، حال چنانچه قاضي، حكم به تأديه سرقفلي از ناحيه مالك نمايد تملك مستاجر بر سرقفلي مي‌تواند وجه شرعي داشته باشد يا خير؟

جواب : اگر مستاجر هنگام اجاره به مالك، سرقفلي پرداخت نكرده باشد پس از پايان مدت اجاره هنگام تخليه حق مطالبه سرقفلي يا حق كسب و پيشه از مالك ندارد.

سؤال 517 در منطقه (ابرقو) از قديم الايام چنين مرسوم بوده كه كشاورزيهاي جزء در دو قسمت خريداري مي‌شده، حق مالك و حق كشاورزي كه اولي را (اربابي) و دومي را دسترنجي، تعبير مي‌كنند و بسياري از كشاورزان از زمانهاي سابق بر اين اراضي كشت مي‌كردند و مال الاجاره را طبق عرف محل و قرار كلي به مالك پرداخت مي‌نمودند و اگر كشاورز گهگاه بخواهد دسترنجي آب و ملك را بفروشد متعارف بوده