آسيب بر اعضاي انسان مسائل مادي و معيشتي نيز منظور شارع بوده است، مانند روايت اسحاق بن عمار از امام صادق (ع) در مورد كسي كه در اثر ضربه ديگري به نحوه ادراركردن او آسيب رسيده و قطع بول او موجب سلس البول شده است، فرمود: "ان كان البول يمر الي الليل فعليه الدية، لانه قد منعه المعيشة و ان كان الي آخر الليل فعليه الدية، و ان كان الي نصف النهار فعليه ثلثا الدية وان كان الي ارتفاع النهار فعليه ثلث الدية".[1]

از مجموع قرائن چنين برمي آيد كه ديه مالي است كه به خاطر نقض حرمت مادي، معنوي افراد پرداخته مي‌شود و بعلاوه جنبه نوعي جبران خسارت مادي، روحي و معنوي نيز دارد كه مقدار آن با توجه به آثار مختلف جسمي، رواني، معيشتي، در فرد، خانواده و اجتماع تعيين گرديده است و برخلاف سنت جاهلي كه زن را موجودي بي ارزش تلقي مي‌نمود شارع مقدس اسلام براي او همانند ديگر انسانها ارزش و كرامت قائل شده و از اين رو برخلاف سنت جاهلي بر ارث او نيز اصرار ورزيده است و به مقتضاي (ألنفس بالنفس ) [2] قتل نفس زن مانند قتل نفس مرد، موجب جواز قصاص است، و از اين جهت تفاوتي بين آن دو صنف انسان در انسانيت نيست، و تفاوت در ديه لزوما به معناي تفاوت در ارزش نيست ولي با توجه به عوامل و آثار مختلف اجتماعي و معيشتي، ديه مرد را دو برابر زن قرار داده است، چون نوعا مسئوليت اقتصادي

---