است، مگر اينكه گفته شود: حفظ حرمت ماههاي حرام مستلزم نوعي تغليظ ديه است و ربطي به گناهكار بودن قاتل ندارد. اما نسبت به قتل عمد و شبه عمد حتي در مواردي كه قاتل جاهل به حكم يا موضوع باشد، در هرحال معقول و مقبول به نظر مي‌رسد.

[آيا ديه به معناي ارزش مادي انسان است ؟]

و - گرچه وضع ديه به گونه اي براي جبران خسارت وارده است ولي اين به معناي تعيين ارزش اقتصادي يا معنوي براي افراد انسان نيست، از اين رو مؤمني كه به قتل خطايي كشته شده و خويشان او عداوتي با مسلمانان ندارند ديه دارد ولي مؤمني كه به همين نحو كشته شده ولي خويشانش از دشمنان مسلمانها هستند ديه ندارد، با اينكه هر دو انسان مؤمنند.[1]

افراد انساني با درجات معنوي متفاوت از عادل و فاسق و توانايي هاي مختلف همگي ديه يكساني دارند و ارزش اقتصادي جان و اعضاي انسان در ديه مطرح نيست و از اين روست كه مواردي نيز مانند جنايت بر ميت و يا از بين بردن موهاي سر و صورت ديگري بدون رضايت او حتي اگر بعدا برويد ديه دارد، در حالي كه ارزش اقتصادي ندارد; و در قتل يك انسان يك ديه بيشتر ثابت نيست در حالي كه از بين بردن اعضاي مختلف او ديه هاي متعددي دارد.

البته از بعضي روايات استفاده مي‌شود كه در تعيين مقدار ديه

---