نام کتاب : مباني فقهي حكومت اسلامي نویسنده : منتظري، حسينعلي جلد : 1 صفحه : 328
البته دو دليل اول براي اثبات مدعا كافي است و ميتوان مجددا به آن دو مراجعه
كرد و در آنها انديشيد.
روايتهاي متضاد درباره حكومت و شيوه جمع بين آنها
بايد دانست كتابهاي صحاح و سنن و مسانيد برادران سني مذهب ما پر است از
اخبار و رواياتي كه درباره حكومت و سلطنت وارد شده، در برخي آنها از حكومت
ستايش شده و براي به عهده گرفتن آن ترغيب و تشويق به عمل آمده است، و
برخي ديگر از ورود در امور حكومتي مردم را برحذر داشته و از دخالت در آن بيم
داده و پيشوايان جور و ستم را نكوهش نموده و بيان داشته كه آنان اهل آتش
هستندآ در برخي ديگر اطاعت از امير و فرمانده ولو اينكه برده حبشي سياه پوست
باشد را واجب دانسته است، در برخي ديگر تصريح نموده كه "اطاعتي براي كسي
كه اطاعت خداوند را نكند نيست ."[1] و نيز بيان داشته كه : "اطاعتي در معصيت
خداوند نيست، اطاعت فقط در كارهاي معروف و نيك است ."[2]
در برخي آمده : "سلطان سايه خداوند در زمين است ."[3] و در برخي ديگر آمده
است : "سلطان عادل متواضع، سايه خدا و نيزه خدا در زمين است ."[4]
جمع بين اين روايات طبق قواعد و به حسب صناعت فقهي بسيار واضح و
آشكار است ; زيرا آنكه اطاعتش واجب است والي حق عادل است نه والي ستمگر
جائر، به ويژه در فرمانهاي ظالمانه و جائرانه اي كه از وي صادر ميشود، و اين كه اگر
از سوي والي عادل برده اي مردم را براساس كتاب خداوند رهبري كند - چنانكه در
متن حديث اين گونه است - اطاعتش واجب است، ولو اينكه حبشي سياه پوست
باشد، و از اين مزايا و امتيازات اسلام است كه امتيازات نژادي و جغرافيايي و
طايفه اي و طبقاتي را ملغي نموده و در قرآن كريم فرموده است : (ان اكرمكم عندالله
اتقيكم [5] گرامي ترين شما در نزد خداوند باتقواترين شماست).
آيا ملاحظه نمي فرماييد كه پيامبراكرم 6 كمي پيش از وفات خويش "اسامة بن
زيد" را به فرماندهي سپاه برمي گزيند و بزرگان صحابه را دستور ميدهد كه زير
پرچم و تحت فرمان او باشند؟ و اما در آن مواردي كه به صورت مطلق آمده كه :
"سلطان سايه خداست" بايد به حديث ديگري كه مفيد است و ميگويد: "سلطان
[1] لا طاعة لمن لم يطع الله .
[2] لا طاعة في معصية الله انما الطاعة في المعروف .
[3] ان السلطان ظل الله في الارض .
[4] ان السلطان العادل المتواضع ظل الله و رمحه في الارض .
[5] حجرات (49): 13.
نام کتاب : مباني فقهي حكومت اسلامي نویسنده : منتظري، حسينعلي جلد : 1 صفحه : 328