مرتفع كند و در اين رابطه پاداش و تقربي را در پيشگاه خداوند متعال تحصيل نمايد.

روايات ديگري در رابطه با ولايت در مرتبه فعليت :

باز ناظر بر همين ولايت در مرتبه فعليت است كلام اميرالمؤمنين (ع) در خطبه شقشقيه كه مي‌فرمايد: "...ريسمان شتر خلافت را بر كوهانش مي‌افكندم و آخرش را با كاسه اولش آب مي‌نوشاندم و شما دنياي خويش را در نزد من از آب بيني بزي كم ارزشتر مي‌يافتيد."[1]

و از همين مورد است سخن آن حضرت كه مي‌فرمايد: "به خدا سوگند من هرگز در خلافت رغبتي و به حكومت و ولايت علاقه اي نداشتم، ولكن اين شما بوديد كه مرا به اين كار دعوت كرديد و به پذيرفتن آن وادار نموديد."[2]

كه در اين كلام چيزي جز اين مرتبه ولايت اراده نشده است .

و نيز از همين مورد است گفتار آن حضرت كه مي‌فرمايد:

"اينان حكومت پسر مادرم را از من دريغ نمودند."[3]

زيرا اين مرتبه از ولايت است كه مي‌توان آن را غصب نموده و آن را از دسترسي صاحب اصلي اش به دور نگاه داشت . در اين كلام مراد از "پسر مادرم" شخص آن حضرت است . برخي نيز گفته اند: مراد آن حضرت پيامبراكرم 6 است، چون پدر آن دو بزرگوار عبدالله و ابوطالب هر دو فرزند يك مادر يعني "فاطمه بنت عمرو" بودند.

و نيز ناظر بر همين مرتبه است گفتار امام سجاد(ع) كه مي‌فرمايد:

"بار خدايا اين مقام براي جانشينان تو و برگزيدگان درگاه تو و جايگاه اشخاص امين نزد تو است، آنان كه با درجاتي بلند گراميشان داشتي، اما اينجايگاه و منصب را به غصب از آنان ربودند."[4]

در اين كلام نيز مراد همين مرتبه فعليت ولايت است وگرنه فضايل و علوم و كمالات نفساني ائمه (ع) كه در عالم تكوين براي آنان ثابت شده و بر اساس آن سزاوار امامت شده اند، چيزي نيست كه دست غاصبين به آن رسيده و يا ستمگران آن را به زور بربايند. و اين مطلبي است واضح كه پوششي بر آن نيست .

5 - گستردگي مفهوم امام در فرهنگ اسلامي

---