چند مسأله :

(مسأله 1) بنابر مشهور "حضانت" يعني حفظ و پرورش نوزاد پسر تا دو سال، و دختر تا هفت سال حق مادر است ; به شرط اين كه مسلمان و عاقل باشد و به ديگري شوهر نكرده باشد; وگرنه پدر مقدم است . چنانكه اين حق پس از گذشت دو سال در پسر و هفت سال در دختر مخصوص پدر است ; ولي اگر پدر مرده باشد، مادر - هر چند شوهر كرده باشد - بر جد و ديگران مقدم است ; و اگر مادر در زماني كه مسؤول حضانت و نگهداري كودك است بميرد، پدر از ديگران براي نگهداري سزاوارتر است ; و اين ترتيبي كه بيان شد بنابر احتياط واجب مراعات شود.

(مسأله 2) چنانچه پدر و مادر هر دو بميرند حق حضانت به جد پدري مي‌رسد; و در صورت نبودن او وصي پدر و سپس وصي جد عهده دار تربيت و نگهداري كودك مي‌شوند; و در صورتي كه هيچ كدام از آنان نباشند، خويشاوندان كودك - مطابق مراتب ارث - هر كدام كه نزديكتر باشند سزاوارتر خواهند بود.

(مسأله 3) اگر پدر يا مادر صلاحيت نگهداري و تربيت كودك را نداشته و اين امر موجب فساد اخلاق و سوء تربيت ديني فرزند شود، حق حضانت از او ساقط مي‌شود; و در اين صورت حق حضانت به ترتيب به افرادي كه در مسأله پيش گفته شد منتقل مي‌شود.

(مسأله 4) چنانچه مادر به هر دليل شوهر ديگري كرده باشد حق حضانت او با وجود پدر از بين مي‌رود; ولي چنانچه از شوهر دوم جدا شود، بعيد نيست حق حضانت و نگهداري كودك دوباره به او برگردد، هر چند احوط آن است كه در اين مورد با يكديگر مصالحه نمايند.

(مسأله 5) حق حضانت مادر با طلاق يا - نعوذ بالله - به واسطه زنا نمودن از بين نمي رود.

(مسأله 6) هر يك از پدر و مادر مي‌تواند از حق حضانت خود صرف نظر كند; ولي آنها نمي توانند نسبت به نگهداري و تربيت فرزند كوتاهي نمايند; و در صورت