نام کتاب : خطبه حضرت فاطمه زهرا(س) و ماجراي فدك نویسنده : منتظري، حسينعلي جلد : 1 صفحه : 52
آغاز خطبه با شكر نعمت هاي خداوند
"فقالت (س)" : (الحمد لله علي ما أنعم و له الشكر علي ما
ألهم )
پس حضرت زهرا(س) فرمودند: (حمد و ستايش خداي را بر آنچه انعام كرده،
و شكر و سپاس خداي را بر آنچه كه به ما انسانها الهام كرده است .)
همان طور كه ميدانيد مقصود ما در اينجا تنها ترجمه تحت اللفظي و
توضيح مختصر خطبه حضرت زهرا(س) در حد آشنايي عموم است،
و اگر بخواهيم مفصلا به شرح آن بپردازيم - مثلا فرق ميان "حمد" و
"شكر" را بيان كنيم، يا "ما" را در "ما أنعم" موصول حرفي بدانيم تا به
تأويل مصدر رود يا موصول اسمي بگيريم ... - خيلي طول خواهد كشيد
و خلاف مقصود حاصل ميشود.
اين كلام كه حضرت ميفرمايد: "و له الشكر علي ما ألهم" اشاره است
به الهام [1] خوبي ها و بدي ها به انسان كه در قرآن آمده : (فألهمها
فجورها و تقواها) [2] "پس خداوند بدي ها و خوبي ها را به انسان الهام كرد."
و اين نعمت بزرگي است كه بايد شكر آن را به جا آورد.
نكته ديگري كه بايد به آن اشاره شود اين كه ممكن است كسي سؤال
كند: آيا وحي و الهام فقط به انبياء و اولياء اختصاص دارد يا اين كه به
مردم معمولي هم وحي و الهام ميشود؟
در جواب اين سؤال بايد گفت :
علاوه بر اين كه به پيامبران و اولياء خدا(ع) الهام ميشود، به عموم
انسانها نيز الهام ميگردد; مخصوصا به افرادي كه تقواي خدا را در
زندگي پيشه خود ميسازند. در قرآن كريم آمده است :
[1] "الهام" به حسب معناي لغوي القاء چيزي است در نفس از جانب خداوند و يا به طور كلي از طرف ملا اعلي ; و "وحي" عبارت است از اشاره سريع، و قهرا معناي آن اعم از الهام ميباشد، زيرا وحي - يعني : اشاره سريع - گاهي به القاء در نفس است كه آيه شريفه : (فاءلهمها فجورها و تقواها) به آن اشاره دارد، و گاهي به وسيله غرايز و شعور مرموز است نظير وحي به زنبور عسل، و گاهي به كيفيت خلقت يك موجود نظير وحي به زمين و آسمان كه در قرآن آمده، و گاهي به سخن گفتن مخفيانه خداوند با پيامبران است توسط ملك يا ايجاد صدايي در فضا يا درخت و مانند آن، و يا به وسيله خواب است . به عبارت ديگر: در قرآن "الهام" فقط در مورد انسان به كار برده شده كه مقصود همان عقل عملي است، ولي "وحي" در انسان و غير انسان به كار رفته است . از طرفي "وحي" در مورد غير خداوند نيز به كار رفته است، نظير: آيه 121 سوره انعام : (ان الشياطين ليوحون الي أوليائهم).
[2] سوره شمس (91)، آيه 8 .
نام کتاب : خطبه حضرت فاطمه زهرا(س) و ماجراي فدك نویسنده : منتظري، حسينعلي جلد : 1 صفحه : 52