و شاهد همه اين ادعاها، تاريخ زندگي علي و نهج البلاغه علي است، از همين روست كه بايد هر دو را شناخت، زيرا علي در همه جهات متعالي و الگو است .

شناخت علي (ع) از زبان خودش

عناصر ضروري براي ساختن يك جامعه ايده آل، آزاد و انساني در ميراث فرهنگي - ديني ما از آغاز وجود داشته است ; اما صياداني كه اين عناصر را كشف و شكار كنند و در طراحي جامعه به كار بندند وجود نداشته يا نادر بوده اند. جوهر آنچه امروزه به عنوان "اومانيسم" و اصالت دادن به انسان و كرامت انساني مطرح است، و اساس آنچه در اعلاميه حقوق بشر در قرن بيستم مندرج است، در شخصيت و انديشه هاي امام علي (ع) قابل بازيافت هستند.

يكي از نويسندگان عرب با اشاره به حقوق بشر و اين كه همه قوانين اساسي در حكومتهاي دموكراسي بر حق مساوات ميان همه هموطنان صرف نظر از رنگ و نژاد و مذهب و طبقه تأكيد و تصريح دارند مي‌نويسد: حقوقي كه در اين قوانين بدانها پرداخته شده عبارتند از: 1- حق حيات 2- آزادي شخصي 3- حق مالكيت فردي (كه اين دسته از حقوق سه گانه شامل آزادي رأي و بيان و نوشتن و اجتماعات و... مي‌گردد) 4- حق تكثر سياسي و حق مبارزه سياسي 5- حق مساوات در حقوق 6- حق مورد حمايت قرار گرفتن در مجازات مانند حق وكيل گرفتن و... .

---