نام کتاب : درسهايي از نهج البلاغه نویسنده : منتظري، حسينعلي جلد : 1 صفحه : 36
افسوس كه گريه او يك معما براي همه است، زيرا حتي شيعيان او
نمي دانند كه علي چرا ميگريد. از اين كه خلافتش غصب شده ؟ از
اين كه فدك از دست رفته ؟ از اين كه چه كسي روي كار آمده ؟ از اين كه
او از مقامش ...؟ از اين كه ...؟ از ...؟ اين حرفها نيست، يك روح تنها
در دنيايي كه با آن بيگانه است، در يك جامعه اي كه دائما در آن
زندگي ميكند، اما در سطح دركي كه ياران پيغمبر از اسلام داشته اند
نتوانسته خودش را منطبق كند، تنها مانده است و مينالد".[1]
حكماي اسلامي قواي انسان را به سه دسته "عقلاني"، "شهواني" و "غضب"
تقسيم ميكنند، و هرگاه يكي از اين قوا بر ساير قوا چيره ميشود انسان را به همان
نام ميخوانند; انسان موزون و عادل انساني است كه قواي او به موقع وظيفه
خويش را انجام دهند و نوعي تعادل و بهره گيري بجا و مناسب از آنها انجام گيرد و
مداخله بيجا در ساير قوا نكنند.
اما شخصيت انسانها به محيطي كه در آن به سر ميبرند و رشد ميكنند
بستگي دارد. در محيطي كه غريزه غيرت و مقاومت تقويت ميشود (مانند
محيطهاي جنگي و نظامي) برخي از غرايز ديگر مانند رأفت ضعيف ميشود.
در محيط علمي محض، غريزه دفاع و مقاومت سست ميشود; و به هرحال تعادل
ميان قوا برقرار نمي گردد و در يك جا غريزه اي قوي و در جاي ديگر ضعيف است .
اما در علي (ع) همه غرايز مثبت نيرومند بود و توازن شگفت آوري ميان آنها
وجود داشت .[2]
"علي در طول تاريخ تنها انساني است كه در ابعاد مختلف و حتي
متناقضي كه در يك انسان جمع نمي شود قهرمان است .
هم مثل يك كارگر ساده كه با دستش، پنجه اش و بازويش
خاك را ميكند و در آن سرزمين سوزان بدون ابزار قنات ميكند، و هم
[1] علي تنهاست، دكتر علي شريعتي، ص 16 تا 21
[2] در اين مورد ن . ك . مقدمه نهج البلاغه آيت الله طالقاني، ص 4 تا 6
نام کتاب : درسهايي از نهج البلاغه نویسنده : منتظري، حسينعلي جلد : 1 صفحه : 36