نام کتاب : درسهايي از نهج البلاغه نویسنده : منتظري، حسينعلي جلد : 1 صفحه : 302
براي تخم مرغ زير بال مرغ شرايطي ايجاد ميشود كه به صورت جوجه درآيد،
يك وقت هم يك ماشين درست ميكنند كه همان شرايط را ماشين فراهم ميكند
براي اين كه تخم مرغ تبديل به جوجه شود. بدني كه از خاك و آب درست شده
خداوند متعال خواسته كه در عين حال عوامل طبيعي مؤثر باشند. البته خدا قدرت
همه كار را دارد اما: "ابي الله ان يجري الاشياء الا باسباب"[1] خدا ابا كرده از اين كه
امور را جاري كند مگر اين كه به اسباب باشد. شايد به همين جهت آن شالوده
بي روح مدتي ماند تا عوامل طبيعي در آن اثر بگذارند تا مستعد انسان شدن شود.
تطبيق بادهاي چهارگانه
در اينجا حديثي داريم كه ميگويد: "ثم امر الله الملائكة الاربعة : الشمال و
الجنوب و الصبا و الدبور" سپس خداوند امر كرد به ملائكه چهارگانه : شمال،
جنوب، صبا و دبور; در اين روايت بعد از اين كه ملائكه چهارگانه را مطرح ميكند
اسم چهار باد را ذكر ميكند: "الشمال و الجنوب و الصبا و الدبور" كه اين بادها از
چهار طرف ميوزند. و معلوم است هر بادي يك اثر و خاصيتي مخصوص به خود
دارد، در اينجا حضرت اين چهار باد را از ملائكه شمرده اند; يك وقت عرض كردم
تمام قوا و نيروهايي كه در اين عالم اثر ميكنند به يك حساب ميشود به آنها ملائكه
و جنود خدا گفت . خدا به ملائكه چهارگانه امر كرد: "ان يجولوا علي هذه السلالة من
طين" كه حركت كنند بر اين خلاصه گل، گلي كه به صورت انسان در آمده است .
"فابدوها و أنشئوها"[2] يعني مستعدش كردند براي اين كه به صورت انسان درآيد،
و ماندنش براي اين بوده كه عوامل و شرايط آن نظير همان عوامل و شرايطي كه در
رحم مادر است فراهم آيند تا آماده نفخ روح شود، و لذا در بعضي روايات دارد كه تا
[1] اصول كافي، ج 1، ص 183، حديث 7
[2] تفسير قمي، ج 1، ص 39; و بحارالانوار، ج 11، ص 105
نام کتاب : درسهايي از نهج البلاغه نویسنده : منتظري، حسينعلي جلد : 1 صفحه : 302