نام کتاب : مجموعه ورّام، آداب و اخلاق در اسلام ت تنبیه الخواطر نویسنده : ورام بن ابی فراس جلد : 1 صفحه : 363
وقتى كه انگيزه دينى بر انجام عمل داشتى عمل را ترك نكن و در
برابر خطر ريا تلاش كن و دلت را به حيا و شرم از خدا وادار ساز! زيرا نفس تو را
وادار كرده است تا بجاى ستايش پروردگارت ستايش مخلوق را بپذيرى در حالى كه خداوند
از باطنت آگاه است. و اگر مردم از دلت آگاه بودند كه تو ستايش آنها را طالب هستى
هر آينه آنها تو را تقبيح مىكردند! بلكه اگر مىتوانى- به دليل شرم از خدا و
مجازات نفست، عمل بيشترى انجام دهى، انجام ده! پس اگر شيطان بگويد: تو رياكارى، از
دروغ او- با آنچه در دل از ناپسندى ريا احساس مىكنى- آگاه باش! اما اگر در دلت
احساس نارضايتى از ريا ندارى، و انگيزه دينى براى عبادت نمىبينى، بلكه تنها
انگيزهات رياكارى است، در اين صورت شايسته است عمل را ترك كنى كه آن كار از كسى
كه عمل را براى خدا آغاز كرده است بعيد است. زيرا ناگزير بايد اصل نيّت اجر و ثواب
با عمل همراه باشد! بعد از تمام اين حرفها شايسته است كه در ساير اوقات قلب انسان
مطمئن باشد كه خداوند از تمام طاعات و عباداتش آگاهى دارد. و كسى به آگاهى خدا
معتقد و مطمئن نمىشود مگر آن كه غير از خدا از كسى نترسد، و تنها به خدا اميدوار
باشد- زيرا كسى كه از غير خدا بترسد و اميدوار باشد، مايل است كه او از كارهاى خوب
و حالاتش آگاه شود- پس اگر به اين مرحله رسيده است، بايد دلش را به دستور عقل و
ايمان، از خطر برخورد با خشم خدا ناراضى بدارد، و خود را بر طاعات بزرگ پر مشقّتى
وادارد كه جز او را توان انجام آنها نباشد، زيرا نفس در چنين وقتى ديگ حرص و آزش
براى افشاى عمل بجوش مىآيد و مىگويد: اگر چنين كار بزرگ، يا ترس زياد، و گريه
فراوان را مردم بدانند، بهتر خواهد بود! چه كسى مىتواند اين طور باشد؟! پس چگونه
راضى به پنهان داشتن آنها مىشوى تا مردم از جايگاه تو ناآگاه بوده و مقام تو را
نشناسند، و از تقليد تو محروم شوند، پس در چنين موردى شايسته است كه ثابت قدم
باشد. و در برابر عظمت كارش عظمت خدا را كه نعمتهايى از قبيل آفرينش، حيات، قدرت،
و
نام کتاب : مجموعه ورّام، آداب و اخلاق در اسلام ت تنبیه الخواطر نویسنده : ورام بن ابی فراس جلد : 1 صفحه : 363