اين است اگر ابو لهب در حال كفر مرد، بريده باد دستان او. و نگفته است كه ابو لهب بر كفر خود خواهد مرد، و اين مانند ساير وعيدهايى است كه به كفّار مى‌داد.

پاسخ اينكه: آيه‌ تَبَّتْ يَدا أَبِي لَهَبٍ‌ با آنچه ذكر كرديد فرق دارد؛ زيرا آن خبر از عذاب قطعى است و به معناى جمله شرطيه نيست و دليل آن، آيه بعدش هست كه مى‌فرمايد: سَيَصْلى‌ ناراً ذاتَ لَهَبٍ‌ كه اين آيه ورود او را به آتش قطعى مى‌نماياند. و دليل ديگر آن مرگ ابو لهب بر كفر خود مى‌باشد.

اگر گفته شود خبر دادن پيامبر از زيانكارى ابو لهب به جهت كوشش فوق العاده‌اى بود كه ابو لهب در شرك خود مى‌كرد و پيامبر شاهد آن بود. و خبر پيامبر خلاف عادت نبود.

مى‌گوييم: جديّت و كوشش ابو لهب در شركش دليل آن نمى‌شد كه پيامبر به چيز ديگرى منتقل شود. افزون بر اين، از صد حرف منجمين، يكى درست در مى‌آيد و مطابق با واقع مى‌شود، در حالى كه پيامبر بيست و چند سال از غيب خبر داد و نهان افراد را آشكار ساخت و همه آنها نيز صحيح در آمد.

(1)

سخنان قائلين به صحت نبوّت پيامبران و مخالفين آن‌

(2) از ميان فلاسفه كسانى هستند كه در مقابل تمام مسلمانان مى‌گويند: راه شناخت درستى ادعاى مدعى پيامبرى، اين است كه بدانى آنچه او آورده مطابق مصالح دنيوى است و مطابق آن هدفهايى است كه به خاطر آنها به پيامبر نياز پيدا مى‌شود. و شرط نكرده‌اند كه پيامبر حتما بايد معجزه داشته باشد و بعضى ديگر معجزه را شرط كرده‌اند.

آنگاه مى‌گويند: آوردن معجزه و تبديل عصا به مار، علم يقينى براى ما نمى‌آورد كه او صادق و راستگوست؛ زيرا ممكن است معجزه‌اش سحر باشد و يا حيله‌اى در شق القمر به كار ببرد. امّا وقتى كه شريعت او مطابق مصالح دنيوى شد، ديگر نمى‌تواند به آن شبهه وارد شود، مردم عوام در صادق بودن مدعى پيامبرى به‌