بعضى مى‌گويند كار بندگان است، متعارض مى‌باشند، وقتى كه اين گونه شد لازم است توقف كنيم و هر كدام را تجويز نماييم و خبر اگر طورى نشد كه از آن براى همه عقلا علم حاصل شود، ممكن است در آن شبهه واقع گردد. باز اين از جهتى صحيح است و آن جهت اين است كه جماعتى اين خبر را روايت كرده‌اند به اندازه‌اى هستند كه نمى‌شود بر كذب اتفاق كنند و اشتباه و شبهه هم نمى‌تواند باشد. اين وقتى است كه جماعتى بدون واسطه از مخبر خبر دهند، ولى اگر واسطه باشد بايد تمام شروط را در واسطه يا واسطه‌ها رعايت كرد تا اينكه به مخبر برسد، وقتى كه اين گونه توانستيم صحّت خبرى را ثابت كنيم، صحّت معجزات و احكام شرع را نيز بر آن بنا مى‌گذاريم.

پاسخ به برخى از ايرادات‌

(1) قبلا گفتيم كه مخالفان، ايرادات زيادى وارد مى‌كنند و مى‌گويند: اگر در عالم سنگى پيدا شده كه آهن را به سوى خود مى‌كشد، لازم نيست از كسى كه درخت را به سوى خود مى‌كشد پيروى كنيم؛ زيرا شايد به كمك چيزى اين كار را انجام مى‌دهد. و سخن خود را تأكيد مى‌كنند و مى‌گويند: اقراركنندگان و قبول‌كنندگان معجزات پيامبران، توانائيهاى مردم را امتحان نكردند و نهايت آن را نمى‌دانند و بر طبايع عالم آگاهى ندارند كه چگونه مى‌شود از آنها كمك گرفت و به اكثر آنها احاطه علمى ندارند و به جايى كه ممكن باشد نرفته‌اند و قدرت آنها را امتحان نكرده‌اند و مقدار حيله‌هاى آنها و وسائل شعبده‌بازان و اشكال آنان را نديده‌اند.

پاسخش اين است كه: نفس ما لزوما علم پيدا مى‌كند كه نمى‌شود اينها را دفع كرد و آنچه آنان مى‌گويند در عالم نيست؛ چنانچه نفس ما علم پيدا مى‌كند كه در عالم سنگى نيست كه اگر انسان آن را نگهدارد، زندگى جاودانى يابد و اگر آن را بر مرده بزند زنده شود و اگر بر چشم نابينا بگذارد بينا گردد. و نيز در عالم چيزى نيست كه پاى بريده را برگرداند و نه چيزى كه مرض مزمن و طولانى را از بين ببرد و