وسيله صدق او معلوم مى‌گردد. و اگر دستيابى به آن ممكن باشد، پس بايد هر كس بتواند مرده را زنده كند، در حالى كه اين گونه نيست.

حيله‌هاى شعبده بازان‌

(1) بدان كه حيله و سحر و سرعت دست، اقسامى دارد كه اگر تفتيش شود مى‌توان به آن واقف شد، از اين رو لازم است كه آموخته شود و مخصوص كسى نيست مانند اينكه شعبده بازان تخم مرغ را در ميان چيزى مانند سركه قرار مى‌دهند و دو يا سه روز مى‌گذارند بماند تا اينكه پوست بيرونى آن نرم مى‌شود به صورتى كه طويل مى‌گردد و نمى‌شكند سپس آن را در ظرفى شيشه‌اى كه دهانه آن باريك است قرار مى‌دهند وقتى در آن قرار گرفت، آب سرد بر آن مى‌ريزند و شيشه را حركت مى‌دهند و تخم مرغ مانند اوّل گرد مى‌شود و بعد از چند ساعت اين نرمى از پوست آن مى‌رود و سخت مى‌شود و مى‌شكند! و جاهل گمان مى‌كند كه اين معجزه است در حالى كه «حيله» مى‌باشد.

و مانند آنچه كه ساحران فرعون از طنابها و عصاهاى خود انداختند كه بينندگان خيال كردند آنها مى‌خزند؛ زيرا آنان در ميان عصا و طناب «جيوه» گذاشته بودند وقتى كه آفتاب به آنها مى‌تابيد به حركت در مى‌آمدند. و غير اين از انواع حيله‌ها و حقّه‌ها كه مردم خيال مى‌كنند چيزى مانند مار مى‌خزد در حالى كه چشمان مردم را سحر كردند و چيزى را كه نمى‌شناسند به آنان نشان مى‌دهند و اين اشتباه مردم به خاطر از دور نگاه كردن است؛ زيرا شعبده بازان نمى‌گذارند مردم ميان آنان روند.

در جريان موسى- 7- دلالت است بر اينكه «سحر» حقيقت ندارد؛ چون اگر واقعا مار بودند خداوند متعال نمى‌فرمود: سَحَرُوا أَعْيُنَ النَّاسِ‌[1] بلكه مى‌گفت: «وقتى كه انداختند به مار تبديل شدند» بعد از آن فرموده است: وَ أَوْحَيْنا إِلى‌ مُوسى‌ أَنْ أَلْقِ عَصاكَ فَإِذا هِيَ تَلْقَفُ ما يَأْفِكُونَ‌[2] يعنى وقتى كه انداخت،

[1] سوره اعراف، آيه 116 و 117.

[2] سوره اعراف، آيه 116 و 117.