معجزه گفت و عوام الناس اين را انكار مى‌كنند كه كسى بگويد: قرآن معجزه نيست؛ يعنى بر صحت نبوّت دلالت نمى‌كند و بندگان هم بر آن قادر هستند، اما اينكه معجزه است به معناى خارق العاده بودن آن، اين به عالمان مبرّز مربوط است.

افزون بر اين، اگر علت اعجاز قرآن را فقط فصاحت بدانيم، قبح لازم مى‌آيد؛ زيرا آنان مى‌گويند: كسانى كه از عرب و عجم بر كلام و سخن گفتن قدرت داشته باشند، بر آوردن مثل قرآن قادر خواهد بود، در حالى كه براى او علومى مثل فصاحت قرآن وجود ندارد.

اعتراض به برهان «صرف»

(1) اگر اعجاز قرآن «صرف (باز داشتن)» باشد، اين اشكال پيش مى‌آيد كه چرا خداوند قرآن را در كمترين فصاحت قرار نداد تا اينكه در باب اعجاز، عجيب باشد (يعنى هم اقل فصاحت باشد و هم نتوانند مثل آن را بياورند).

پاسخ اينكه: اگر اين گونه مى‌كرد ممكن بود، ولى مصلحتى است كه اقتضا مى‌كند قرآن بر همان فصاحت خود باشد و از آن كم نشود. و در باب معجزات لازم نيست كه كارى عجيب باشد بلكه آنچه را كه مصلحت است انجام مى‌دهد بعد از اينكه دلالت بر اعجاز در آن قائم باشد.

سپس اين اشكال پيش مى‌آيد كه چرا خداوند متعال قرآن را فصيحتر از آنچه هست قرار نداد؟ پس هر چه گفتند همان پاسخ ما خواهد شد از آن سؤال. و كسى نمى‌تواند بگويد وراى اين فصاحت چيز ديگرى نيست؛ زيرا غايتى كه كلام فصيح به آن منتهى مى‌شود، غير متناهى است‌[1].

اعتراض ديگر به برهان «صرف»

(2) اعتراض ديگر اينكه: اگر اعجاز قرآن در «صرف (بازداشتن)» باشد، اين بر

[1] بحار الأنوار: 92/ 130.